مفاهیم جدیدی همچون دورا پزشکی Tele-Healthو خدمات سلامت همراه  M-Health که با استفاده از ظرفیتهای فضای مجازی تعریف می شود می تواند کاربردهای مختلفی مانند سیستم‌های ذخیره اطلاعات بیمار، سیستم‌های اطلاعات دارویی، سیستم‌های پیگیری درمان، سیستم‌های درمان از راه دور و سیستم‌های پذیرش بیمار نمونه را در کشور ممکن کند.

ظهور مفاهیم جدیدی با نام پزشکی از راه دور و سلامت موبایل

بررسی خدمات ارائه شده در حوزه سلامت و بهداشت، به كمك فضای مجازی مفاهیم جدیدی همچون پزشکی از راه دور یا دورا پزشکی Tele-Health و خدمات سلامت همراه  M-Health را ایجاد می كند. بر این اساس ارائه خدمات بر پایه باند وسیع، ابزار مختلفی را درگیر انتقال و رد و بدل كردن دیتا می كند به نحوی که بیماران و پزشكان به وسیله تلفن همراه خود به پهنه گسترده ای از اطلاعات متصل می شوند و با یكدیگر به تبادل اطلاعات می پردازند. هنگامی كه بیمار نزد پزشك می رسد با ارائه كارت هوشمند به پزشك، پرونده الكترونیكی خود را در اختیار پزشك قرار داده و پزشك نیز به وسیله دستگاه مخصوص، اطلاعات كارت را خوانش می كند.

نظام های سلامت الكترونیك

سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۳ ، سلامت الکترونیک را به عنوان "نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور اتصال ارائه دهندگان، بیماران و دولت ها؛ به منظور آموزش و اطلاع رسانی به متخصصان خدمات بهداشت و درمان، مدیران و گیرندگان خدمات؛ به منظور برانگیختن نوآوری در ارائه مراقبت و مدیریت سیستم بهداشتی و به منظور بهبود سیستم خدمات بهداشت و درمان است" تعریف می کند.

در تعریف جامع تر، سلامت الکترونیک شامل ارائه خدمات بهداشتی و اطلاعات بهداشتی از طریق اینترنت و دیگر فناوری های تجارت الکترونیکی مرتبط است که این حوزه از بخش های متنوعی تشكیل شده كه در جدول زیر آمده است.

پرونده سلامت الکترونیک و مراقبت از اطلاعات بیمار

 پرونده سلامت الكترونیك دربرگیرنده اطلاعات مراقبت بهداشتی است که در طول حیات فرد به صورت الکترونیکی، با هدف پشتیبانی از مراقبت مستمر با کیفیت بهتر، آموزش و پژوهش ذخیره شده است؛ در واقع پرونده الکترونیک سلامت تمام عملکردهای یک پرونده سنتی را با کیفیت بهتر پوشش می دهد.

فعال ترین كشورها در زمینه سلامت الكترونیكی در درجه نخست شامل كانادا، ایالات متحده آمریكا و انگلستان و در درجه دوم شامل كشورهای اتریش، كوبا، فنلاند، فرانسه، آلمان، ایتالیا و چین هستند و بیشترین موضوعاتی كه در بحث سلامت الكترونیكی در دنیا بر روی آنها سرمایه گذاری شده و برای پیشبرد آن برنامه ریزی شده شامل پرونده الكترونیكی سلامت EHR و دوراپزشكی Telemedicine، آموزش و سیستم های نظارت بر بیماریها DSS و نظام اطلاعات درمانگاهی CIS و استانداردهای تبادل اطلاعات می شود.

پرونده الكترونیكی سلامت مهمترین و اساسی ترین بخش سلامت الكترونیكی بوده كه تقریباً در اكثر كشورهای مطرح بر روی آن كار شده است. همچنین موضوعات سلامت الكترونیك كه بر روی آنها در جهان اقدامات كمی صورت گرفته به ترتیب شامل نظام اطلاعات فوریتهای پزشكی، سیستم های ثبت (بیماریهای خاص)، اصول و قوانین، نسخه الكترونیكی، نظام اطلاعات بیمه ای، نظام اطلاعات آزمایشگاهی، كارت هوشمند سلامت و نظام اطلاعات دارویی است.

كارت هوشمند سلامت، تاریخچه بیماری ها در جیب بیمار

 امروزه پرونده سلامت بیماران در سیستم های رایانه ای ذخیره شده و به عنوان پرونده الكترونیك سلامت از آن یاد می شود كه اطلاعات بهداشتی بیمار در تمام طول زندگی وی از زمان جنینی تا مرگ در آن ذخیره می شود.

كارت هوشمند سلامت به عنوان یكی از ابزارهای پرونده الكترونیكی سلامت شناخته می شود كه نوعی كارت Smart Card به اندازه كارت اعتباری است و یك تراشه سیلیكونی در آن جای گرفته كه حاوی اطلاعات شخصی و هویتی بیمار، تاریخچه پزشكی وی، داروهایی كه اخیراً دریافت كرده، آلرژیها، واكسیناسیون، بیماری و سایر اطلاعات ضروری مورد نیاز تصمیمات پزشكی است. در حال حاضر استفاده از این كارت در كشورهای پیشرفته رایج شده و هر فردی یكی از این كارت ها را به همراه خود دارد.

در این كارت كه در مراكز اورژانس، بیمارستانها، مطب ها، كلینیكها و داروخانه ها مورد استفاده قرار می گیرد، اطلاعات پزشكی، حیاتی و ضروری فرد نگهداری و ذخیره می شود تا در مواقع نیاز پزشكان بتوانند در اسرع وقت به اطلاعات هر بیمار دسترسی پیدا كرده و از آنها استفاده كنند. این كارتها به پزشكان و بیماران اجازه می دهند تا از مرحله كاغذ بازی عبور كرده و بسیار سریعتر به مراقبتهای اصلی بیمار می پردازند.

دورا پزشكی و ارتباط زنده و تصویری بیمار و پزشك

یكی از انواع خدمات سلامت الكترونیك دورا پزشكی یا پزشکی از راه دور است. تله مدیسین به دانش و ابزارهای ارتباطی گفته می‌شود كه مراكز بهداشتی ـ درمانی و پزشك را به بیمار مرتبط می‌كند. در واقع تله مدیسین به كارگیری تكنولوژی الكترونیك و دیجیتال به منظور اعمال مراقبت‌های پزشكی و بهداشتی از بیمارانی است كه در نقاط دور از مركز درمانی به سر می‌برند. برقراری شبکه تله مدیسین در مناطق وسیع و با تراکم جمعیتی کم و نیز در مناطق کوهستانی و سخت‌گذر خصوصاً در هنگام حوادث غیر مترقبه بسیار ضروری خواهد بود . همچنین کنترل بیماریهای مزمن ، تشخیص، درمان، کنترل، پیگیری و مشاوره و آموزش از دیگر مزایای این روشهاست.

معاینه از راه دور به کمک ارسال تصاویر رادیولوژی، ارسال سیگنال‌های حیاتی و گزارشهای متنی و صوتی شرح حال بیمار از یک سو و ارایه دستورات به صورت متن یا صوت و یا در مواردی خاص همچون جراحی از راه دور بصورت فرامین مکانیکی توسط پزشک، چرخه یک عملیات پزشکی از راه دور را تشکیل می‌دهد.

در این روش پزشك به وسیله دستگاههای مختلفی اطلاعات لحظه ای بیمار از قبیل علائم حیاتی، اطلاعات فشارخون، تست‌های تنفسی، اطلاعات نوار قلب ، صدای قلب، ریه، شكم و غیره را دریافت می كند و حتی از طریق تصاویر زنده می تواند رادیولوژی و ام.آر.آی، تصویر دهان و دندان گوش و تصویر بیماری‌های پوستی وی را مشاهده كند. در این روش ها تمام اجزای مرتبط با سلامت از قبیل بیمار با مركز درمانی، مركز درمانی با بیمارستان و نیز بیمارستان با بیمارستان تخصصی در ارتباط خواهد بود و حتی می توان قبل از رسیدن بیمار به بیمارستان و در آمبولانس، شرایط جسمانی از جمله ضربان قلب را به اطلاع بیمارستان رساند.

انواع خدمات پزشكی از راه دور

به گزارش مهر، با بهره گیری از فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی خدماتی چون مشاوره از راه دور، آموزش الکترونیکی، پایش از راه دور، ارائه خدمات پزشکی در خانه و جراحی و تصویربرداری از راه دور برپایه بسترهای فضای مجازی قابل ارائه خواهد بود.

۱.مشاوره از راه دور: در حال حاضر عمده‌ترین کاربرد این فناوری، مشاوره‌های پزشکی است که هم در ایران و هم درنقاط دیگر جهان به راحتی درحال انجام است.

۲. آموزش الکترونیکی: در واقع آموزش از راه دور بکارگیری ابزارهای فناوری اطلاعات در آموزش و تربیت است که از جمله فواید این روش کاهش هزینه زمانی و هزینه اقامت و فضای آموزشی را می‌توان نام برد.

۳. پایش از راه دور: ارسال online و یا offline تصاویر پزشکی، سیگنال‌های حیاتی بیمار به صورت ویدئو کنفرانس، از روش‌های عمده پایش از راه دور است.

۴. ارائه خدمات پزشکی در خانه: بیش از همه افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و ناهنجاری‌های تنفسی مزمن به اینگونه مراقبت‌ها نیاز دارند.

۵.جراحی از راه دور: انجام جراحی پزشکی بدون تماس مستقیم پزشک با بیمار در طول عمل است که این جراحی می‌تواند برای موارد مختلف از جمله کاربرد جراحی از راه دور در عمل قلب به روش‌های مختلفی انجام شود، که در روش رباتیک می‌توان کاربرد بیشتری از فناوری اطلاعات را مشاهده کرد.

6. تصویربرداری از راه دور: تکنولوژی‌های عکس‌برداری نقش عمده‌ای در تشخیص، درمان و مرحله بهبودی دارند. اسکنرهای اولتراسوند، دوربین‌های کوچک مورد استفاده در جراحی مفاصل و وسایل تشخیصی، آزمایش‌های پاتولوژی و رادیولوژی و اسکن مغز تنها مواردی از تکنولوژی‌های عکس برداری هستند که می‌توان به وسیله طب از راه دور آنها را انجام داد.

منبع:mehrnews

همچنین بخوانید:

راهکارهای اینترنت اشیا و هوش مصنوعی در درمان روان‌درمانی از راه دور

تله ویزیت چیست؟

اینترنت اشیا در خدمت جامعه پزشکی

کاربرد بیگ دیتا در پزشکی از راه دور و تشخیص بیماری