تله مدیسین و موارد وابسته به آن

مراقبت در منزل (به انگلیسی: Home care) به معنای حمایت و مراقبت بهداشتی بیماران در خانه توسط افراد دارای مجوز در این زمینه می‌باشد.یکی از دلایل پیشرفت برنامه‌های مراقبت در منزل، ارائه مراقبت به بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن بوده که به خدمات به موقع یک مؤسسه درمانی نیازمند بوده است.

    با توجه به گسترش مراقبتهای در منزل در کشورهای غربی، سیاستگزاران، ارائه کنندگان و مدیران مالی بدنبال علل و عوامل این گسترش و اینکه آیا مراقبتهای در منزل می تواند یک جانشین برای مراقبتهای بیمارستانی بدون افزایش هزینه ها و با حفظ کیفیت باشد، هستند. این مقاله به توصیف مراقبت در منزل و عوامل موثر بر توسعه و گسترش این خدمت می پردازد. دلیل گسترش روز افزون خدمات مراقبت در منزل فقط عامل اقتصادی نیست، بلکه با تعدادی از عوامل در ارتباط است: افزایش تعداد سالمندان و بیماریهای مزمن، فقدان دسترسی به خدمات بستری حاد و تحت حاد، پیشرفتهای تکنولوژیکی، بهبود استانداردهای زندگی و ترجیحات شخصی برخی از بیماران، خدمات مراقبت در منزل باید به عنوان قسمتی از زنجیره ارائه مراقبتهای بهداشتی و درمانی مورد بررسی قرار گیرد.

    یکی از بزرگترین کاربردهای پرستاری از راه دور، نگهداری در خانه است. برای نمونه بیمارانی که امکان جابجایی برایشان وجود ندارد یا در سرزمینی دور زندگی می‌کنند و دسترسی به آن‌ها دشوار است، افرادی که بیماری مزمن دارند مانند بیماری مزمن انسدادی ریه، مرض قند، بیماری قلبی-عروقی و یا حتی بیماری‌های ناتوانی حرکتی مانند بیماری‌های دستگاه عصبی همچون پارکینسون، آلزایمر، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و... که مجبورند در خانه بمانند و در خانه به صورت مرتب معاینه شوند با کمک ویدئو کنفرانس، اینترنت، تلفن تصویری و دیگر راه‌های ارتباطی از سوی پرستار دیده می‌شوند. همچنین برای معاینه‌های پس از عمل جراحی، مراقبت از زخم و یا افراد معلول این روش پرستاری موثر است.

در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط  دکتر سیروس مومن زاده  ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.

تله مدیسین از دیروز تا امروز

امروزه تکنولوژی مخابرات و فناوری اطلاعات به طور وسیعی در پزشکی و علوم وابسته به آن مورد استفاده است. پزشکان هر روز با تلفن ثابت یا همراه در مورد بیماران خود با هم مشورت می کنند. متخصصان به پزشکان عمومی یا دانشجویان از طریق سیستم های ویدیو کنفرانس یا سایت های اینترنتی نکـات تخصصی را آموزش می دهند. پزشکان اطلاعات پرونده بیماران را در کـامپیوترهای شخصی ذخیره و در موقـع لـزوم بـازنـمایی یـا بـرای پـزشک دیگری ارسال می کنند.

در بـیـمــارسـتــان هــا سـیـسـتـم هـای مـدیـریـت مرکزی اطلاعات، سیستم های مرکزی نمایش آثـار حـیـاتـی بـیـمـاران و سیستم های فراخوانی پـزشـکان کشیک به طور معمول مورد استفاده‌ قــرار مـی گـیـرد. عـلائـم حـیـاتـی فـضـانـوردان یـا مسافران هوایی و دریایی به مراکز تخصصی در روی زمین ارسال و ارزیابی می شود و بسیاری کـاربردهای دیگر که برخی تنها در کشورهای پیشـرفته و صنعتی رواج دارد. اما با این وجود شـایـد هنـوز تبـادل داده هـای پـزشکی در سطح جهـانـی امکـان پـذیـر نبـاشـد. تکنـولـوژی کـه در جهت حل این مسائل تلاش می کند تله مدیسین یا پزشکی از راه دور است. این فناوری دستاورد حیطه وسیعی از تحقیقات مخابرات، الکترونیک، اطلاعات، علوم کامپیوتر و پزشکی است. هدف تله مدیسین فراهم کردن امکانات تخصصی درمان و مراقبت های بهداشتی (Health Care) برای نقاط دور از طریق تکنولوژی های مخابرات و اطلاعات و در عین حال کاهش هزینه های درمان است.

تله مدیسین به  پزشک امکان می دهد تا مراقبت، تشخیص، درمان و مشورت با سایر پزشکان را از یک نقطه به نقطه ای دورتر انجام دهد. در نتیجه امکان ایجاد خدمات پزشکی به صورت تخصصی در نقاط دور از دسترس و همچنین مراقبت های ویژه در موارد حاد و اورژانس به دست آید. تله مدیسین می تواند در حوادث طبیعی به گروه های نجات کمک کند تا با متخصصانی که الزاما در محل نیستند در ارتباط باشند. همچنین در میدان های جنگ برای کمک به مجروحان جنگی که در نجات آنان ثانیه ها نیز مؤثرند از دستاوردهای پزشکی از راه دور استفاده می شود.

در حال حاضر تعداد کاربردهای کلینیکی تله مدیسین بسیار زیاد است اما تعداد بیماران و متخصصانی که از آن بهره می برند محدود است و دلیل این امر عدم معرفی این سیستم ها به صورت اصولی و گسترده است. همچنین عدم تخصیص بودجه کافی و برنامه های مدون جهت تحقیقات از علل عدم پیشرفت آن است. در کشورهای صنعتی از تله مدیسین به عنوان دستاورد دانش و تکنولوژی در جهت حل مسائل اقتصادی و اجتماعی بهره می برند.

تله مدیسین ارسال خدمات درمانی، بهداشتی و سلامتی، زمانی که فاصله مساله ای بحـرانـی بـاشـد، بـا استفـاده از تخصـص هـای پـزشکـی و تکنولوژی های اطلاعات و مخابرات جهت تبادل اطلاعات ارزشمند و تشخیص، درمان و پیش گیری از بیماری ها و صدمات و آموزش پیوسته و تحقیق و پیشرفت جهت بهبود کیفیت سلامت افراد و اجتماعات است. 

تـلــه مــدیـسـیــن از ســال 1959 زمــانــی کــه اولـیــن تـجــربــه هـای Tele psychiatry و Tele   fluoroscopy به دست آمد و وسایل جدید جراحی در کنفرانس ها عرضه شد مورد اسـتـفـاده قـرار گـرفـت. روش هـای تـلـه مـتری عمدتا در دهه 60 با تله متری رادیویی پارامترهای فضانوردان در طول تمرینات و سفرهای فضایی اوج گرفت. حدود 40 سال قبل ساده ترین نوع تله مدیسین یعنی نمایش ECG از راه دور و از طریق خط تلفن شبکه معمولی انجام شد. در دهه های 70 و 90 تله مدیسین بر ارسال تصاویر از طریق تلویزیون متمرکز بود و در اوایل دهه 90 بیشتر از Video conference ها در مشاوره از راه دور ( Tele   consultation) استفاده شده است. 

در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط  دکتر فاطمه نعمت اللهی  ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.

در ایران در سال های اخیر توجه زیادی به این فناوری جلب شده است. از جمله کارهای انجام گرفته می توان به مورد زیر اشاره کرد:

مدیریت خودکار وسایل و سرویس های بیمارستانی، طراحی و شبیه سازی سیستم PACS بـرای بـیـمـارسـتـان هـا ، طـراحـی و سـاخت دستگاه انتقال تلفنی سیگنال های الکتروکاردیوگرام ، طراحی و ساخت سیستم آرشیو و انتقال تصاویر پزشکی ، طراحی یک سیستم قابل حمل برای بررسی پارامترهای همودینامیک به صورت لحظه ای و با تکنیک های غیرتهاجمی ، طراحی و پیاده سازی ایستگاه کاری کامپیوتری فارسی زبان بـرای نـمـایـش ، پـردازش تـصـاویـر پـزشـکـی و طرح پژوهشی بیمارستان الکترونیکی شاهرود.

فناوری ارتباطات این امکان را فراهم می کند  تا خدمات پزشکی به مراکزی که از لـحــاظ جعـرافیـایـی از مـرکـز ارائـه دهنـده مجـزا هستند فراهم شود. ارتباط تله مدیسین معمولا از طــریــق خـطــوط تـلـفــن مـعـمــولــی بــرای انـتـقـال سیگنال‌های دیجیتالی به کمک کامپیوتر تامین مـی شـود. همچنیـن امکـانـات پیشرفته ارتباطی نظیر فیبرهای نوری، خطوط ماهواره ای و موارد مشـابـه دیگـر امکـانـات گسترده ای را در انتقال اطلاعات فراهم می کنند.

 تله مدیسین را می توان در سه حوزه مختلف بررسی کرد:

1)کمک به تصمیم گیری

ساده ترین امکان تله مدیسین استفاده از بانک اطـلاعـاتـی مـراکز درمانی جهت تصمیم گیری صـحـیــح مـتـخـصـصــان اسـت. ایـن عملکـرد کـه قدیمی ترین کاربرد تله مدیسین است به کمک مــــوتـــورهـــای جــســتــجـــو نــتـــایـــج تــحــقــیــقـــات وروش‌های مختلف درمان را برای پزشکان در هنگام کار فراهم می کند.

2) انتقال حس

منظور از انتقال حس ، ارسال اطلاعات بیمار از یک مرکز به مرکز دیگر است. اطلاعاتی نظیر سیگنال های حیاتی بیمار به خصوص تصاویر رادیــولــوژی دیـجیتـال و حتـی تصـویـر ظـاهـری بیماررا می توان از طریق تله مدیسین منتقل کرد.

3)همکاری در مدیریت بیمار به صورت Real Time

مهم ترین و جدیدترین کاربرد تله مدیسین به کارگیری فناوری انتقال تصاویر ویدئویی بیمار اسـت کـه کـمـک مـی کـنـد پـزشکان مختلف در فرایندهای درمانی از قبیل عمل های جراحی یا فـــرایــنـــدهـــای دراز مـــدت وضـعـیــت درمــان را مــدیــریــت کـنـنـد. عـلاوه بـر تـصـاویـر ویـدئـویـی وضـعیـت ظـاهـری بیمـار، اطـلاعـات تجهیـزات گـــــونـــــاگـــــونـــــی نـــظــیــــر افتالموسکوپ ، اتوسکوپ و درماسکوپ نیز می تواند منتقل شوند.

کاربردهای بالینی پزشکی از راه دور

در تله مدیسین انتقال داده هایی  که شامل عکس های پزشکی، گزارش های دوجانبه سمعی و بصری گزارش های پزشکی بیمار، استخراج داده ها از مراکز پزشکی  ‌( شامل ا طلاعات ضروری) و فرستادن آن به صورت فایل  صورت می گیرد. 

تله مدیسین  در دنیای امروز شامل برهم کنش دو سیستم سمعی بصری بین بیمار و تخصص های پزشکی فرستادن داده های مربوط به بیمار از منزل به کلینیک یا انتقال فایل مربوط به داده های پزشکی بیمار است.  ‌به طور کلی تله مدیسین با هدف بالا بردن کیفیت درمان بهبود ارتباط میان مراکز پزشکی بهینه سازی دسترسی به متخصصان کاهش نیاز به حمل و نقل بیماران و کاهش هزینه های درمانی به کار گرفته می شود. 

امروزه بسیاری از تخصص های پزشکی از تله مدیسین به طور گسترده استفاده می‌کند. از متخصصان قلب و عروق گرفته تا متخصصان پوست، مراقبت های پزشکی‌، خانگی ، متخصصان غدد، جراحان ، رادیولوژیست ها و حتی روان پزشکان این فناوری پیشرفته را به خدمت گرفته اند. 

ثـابت شده است که تله مدیسین  در مراقبت های پزشکی بهداشتی منـاطـق روستـایـی دارای بهترین فایده و تاثیر برای بیماری است که متاسفانه به علت گرانی تجهیزات نتوانست ، در گذشته گسترش یابد.

مراقبت در منزل

بـاتـوجـه بـه رشـد جمعیـت سـالمند در امریکا و کمبود پزشک متخصص مراقبت در منزل از طریق تله مدیسین دارای پتانسیل روبه رشد فراوانی  است.

پاتولوژی

ثـابـت شـده اسـت کـه استفـاده از تلـه مـدیسین جهت مبادله تصـاویر لام‌‌ها، به صورت چشمگیری از نیاز به حضور فوق تخصص های پاتولوژی در آزمایشگاه های کوچک می کاهد.

مانیتورینگ بیمار

با کمک مانیتور از راه دور بیمار که جایگزین هالتر مانیتورینگ شده است می توان اطلاعات بیمار را از خانه وی به محل کار متخصص قلب منتقل کرد.

روانپزشکی

در مناطق دور دست که روانپزشک ساکن ندارند. می توان از بیماران به طریق ویدیو کنفرانس، شرح حال بیمار را  گرفت و به این ترتیب بیمار را  تحت درمان و پیگیری توسط روانپزشک ساکن منطقه دیگر قرار داد.

رادیولوژی 

نزدیک به 30 سال است که انتقال تصاویر پزشکی MRI,X-ray از یک مرکز به مرکز دیگر جهت تهیه گزارش عکس توسط رادیولوژیست ها در امریکا به صورت گسترده استفاده می شود و یکی از اولین موارد استفاده از تله مدیسین است که تحت پوشش بیمه درمانی در امریکا قرار گرفته است. این نوع تله مدیسین تله رادیولوژی نامیده می شود.

جراحی

موارد استفاده ویدیو کنفرانس در جراحی به صورت Pre-operative , Post - Operative و Intra- Operative است. 

می توان از بیماران با استفاده از ویدیو کنفرانس شرح حال گرفت، تا غربالگری اولیه کاندیداهای عمل صورت گیرد. این روش از مسافرت بیماران جهت مشاوره به مراکز جراحی در مناطق دیگر جلوگیری می کند. 

طی عمل جراحی ، تله مدیسین می تواند جهت ارتباط برقرار کردن با یک استاد دیگر حین عمل مورد استفاده قرار گیرد   یا می تواند جـهــت نـشــان دادن روش عـمـل بـه پـزشکـان و دانشجویان استفاده شود که در این صورت از حضور آن‌ها در اتاق عمل و شلوغی ناشی از آن جـلـوگـیری می‌شود   همچنین  می توان از تله مدیسین جهت پیگیری‌های بعد از عمل نیز  بهره گرفت. 

پیشرفت قابل ذکر تله مدیسین درجراحی ، ساخت روبات های کمک کننده جراحی است که با استفاده از آن ها می توان  جراحی با حداقل میزان تهاجم‌ را از دور انجام داد.  ‌پزشکی از راه دور اورژانـس بـه طـور منطقی بخش اورژانس بـهـترین جا برای استفاده از تله‌مدیسین است پـزشـکـان هـمواره در این بخش نیاز به مــشـــاوره انـــواع تــخــصــص هــا دارنـــــد‌.  بــــه خــصــــوص در مـــنـــــاطــــق دور افــتــــاده کــــه دسترسی به تخصص های مـخـتـلـف فـراهـم نیست. تله مدیسین امکانات گسترده ای را جــهـــت بــالابــردن کـیـفـیــت درمـــــان در بــخــــش اورژانــــس فراهم می کند. البته تاثیر کارایی تـلـه مـدیـسـیـن بـه امکانات و زیر سـاخـت هـای هـر مـرکز مربوط می شود. 

نکته قابل توجه دیگر ، تاثیر چشمگیرانه تـلـه مـدیـسـیـن در مـدیـریـت هـزیـنـه‌ها در بخش اورژانس است از یک سو هزینه معاینه بیماران به لحاظ مراجعه پزشکان تغییر می‌کند و از سویی دیـگـر تـامـیـن ارتـبـاطـات مـورد نـیاز برای مراکز درمانی هزینه براست. 

بـا ایـن حـال مـی‌تـوان بـه بـخـش عـمده ای از هـــزیـنــه‌هــای تـجـهـیــزات و زیــر ســاخــت هــای تله‌مدیسین به عنوان سرمایه گذاری نگاه کرد. کـاهـش هـزیـنـه پـزشـکـان مـتـخـصص مستقر در بـخـش اورژانـس نـیـز بـه طور قابل ملاحظه ای برهزینه های موجود تاثیر می گذارد. 

امروزه کاربرد این فرایند تا آن حد پیش رفته اســت کـه کـاهـش اشـتـغـال پـزشـکـان در بـخـش اورژانس به یک نگرانی در جامعه متخصصان اورژانـس تبـدیـل شـده چـرا کـه مـرکز اورژانس مــی‌تــوانـنــد بــدون نـیــاز بــه پــزشــک متخصـص اورژانس و با اتکا به مشاوره چند متخصص مستقر در مراکز شبکه های تله مدیسین خدمات خود را با کیفیت بهتر ارائه دهند.تله مدیسین به عنوان راه حلی جهت تحت پـوشش قرار دادن بسیاری از بخش های اورژانس دور دست در ساعت های نسبتا خلوت این بخش ها به کار می رود.

 

مسائل تکنولوژیک پزشکی از راه دور

از آنجا که تله مدیسین در روابط پزشک بیمار به کار می رود، تکنولوژی نقش بسیار مهمی در بررسی بیمار و درمان وی دارد. مسائل تکنولوژی تله مدیسین را می توان به ارتباطات راه دور تکنولوژی تصویر و صدا و شبکه تقسیم بندی کرد:

1-انتخاب نوع ارتباطات راه دور

اولین و سخت ترین گام پیش روی برنامه نویسان تله مدیسین انتخاب نوع ارتباط از راه دور است که شامل انواع مختلفی از نظر پهنای باند مانند 1DSL,ATM ,T€ ISDN و انـواع گـونـاگونی از نظر تکنولوژی  مخابراتی مانند ماهواره میکرویو ، بی سیم ، کابل ، اینترنت است. انتخاب بسته به نیازهای برنامه در دسترس بودن هزینه ها و در نظر گرفتن رویکرد تکنولوژی در آینده دارد.

 

2- تکنولوژی صدا و تصویر

از آنجا که عملکرد تله مدیسین بر مبنای انتقال دوطرفه اطلاعات صدا و تصویر بنا شده است، بنابراین پیشرفت  این تکنولوژی کلید موفقیت استفاده بالینی از تله مدیسین  است.

 

3-شبکه

ارتباط سریع و پایدار بین دو مرکز دور و بیمار جهت استفاده بالینی تله مدیسین حیاتی است‌و به همین دلیل تهیه شبکه های ارتباطی با در نظر گرفتن نکات فنی مناسب لازم است .شبکه باید دارای قابلیت پیگیری انتقال اطلاعات باشد و قابلیت اتصال به شبکه های دیگر را نیز داشته باشد. خصوصیات فنی مانند پهنای باند، پردازش اطلاعات ، امنیت اطلاعات و ترافیک اطلاعات در این زیر مجموعه است.

 

بلوک دیاگرام کلی برای سیستم های پزشکی از راه دور

در شکل 1 یک بلوک دیاگرام کلی برای سیستم های تله مدیسین ارائه شده است. دیاگرام معرفی شده در اینجا صرفا یک شمای کلی از یک سیستم تله مدیسین است‌که جزئیات آن در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این سیستم سه قسمت اصلی دارد:

 

بلوک کسب اطلاعات Data Acquisition

این بلوک شامل تمام دستگاه های ثبت آثار حیاتی  یا تصویربرداری پزشکی است. هر گونه داده ای که در تشخیص پزشکی به کار رود در این بلوک استخراج می شود. این قسمت می تواند حیطه وسیعی از وسایل پزشکی از الکترودهای ساده تا دستگاه های پیچیده تصویربرداری را در بر گیرد. تنها مسأله تکنیکی این بلوک که در تله مدیسین مؤثر است نوع داده های استخراج شده است. معمولا این داده ها باید دیجیتالی شوند، تصاویر باید پردازش و فشرده شوند و سیگنال ها باید دارای نسبت سیگنال به نویز (Signal to Noise Ratio)( SNR ) بـــــــــــــــــالایــــــــــــــــی باشند تا بتوان آن ها را به صورت مطمئن، سریع و دقیق ارسال کرد.

 

همچنین بخوانید:

سلامت از راه دور چیست؟ معرفی عصر دیجیتال بهداشت و درمان

از آنجا که کرونا بیماران را جدا می کند ، مراقبت سلامتی از راه دور به خط زندگی مراقبت از سلامتی تبدیل میشود

بهترین نرم افزارهای تله مدیسین سال 2020

بالا