احتمالا شما به عنوان فردی که در حوزه بهداشت و سلامت دیجیتال فعالیت دارد، گاها با احساساتی نظیر استرس، اضطراب و یا احساسات منقلب‌کننده مواجه شده‎‌اید. تصمیم‎‌گیری درباره اینکه آیا فناوری‎‌های نوظهور ارزش سرمایه‎‌گذاری دارند یا نه؟ نیز یکی از چالش‎‌های تحولات دیجیتال در عرصه‎‌های مختلفی نظیر حوزه بهداشت و درمان است. همانطور که می‎‌دانید سازگاری با عرصه فناوری اطلاعات و دنیای دیجیتال نیازمند تغییر ذهنیت شما و افزایش انعطاف‌‎پذیری در شیوه تفکراتتان هم‎راستا با جهت‎‌گیری‎‌های تکنولوژی است. این وضعیت به معنای رها‌کردن بیزینس‎‌های منسوخ شده و همراه شدن با تکنولوژی و فناوری‎‌های جدید و روز دنیا است.

تغییر و تحول در عرصه بهداشت و درمان دیجیتالی تأثیر مثبتی برای حوزه درمان به همراه آورده است. درمان بیماران از راه دور، دستیابی به تجهیزات پزشکی دارای هوش مصنوعی (AI) و دسترسی آسان‌تر به سوابق الکترونیکی تنها نمونه‎‌هایی از تحول دیجیتال در حوزه مراقبت‎‌های بهداشتی و سلامت هستند. موارد ذکر شده بیانگر تاثیرگذاری برنامه‎‌های درمانی در بهبود بیماران هستند.  Innovation یا ابداع نام بازی با هدف آسان‌تر‌کردن کار پزشکان، بهینه‌‎سازی سیستم و مجموعه‎‌های درمانی، بهبود نتایج درمان بیماران، کاهش خطاهای انسانی و کاهش هزینه‎‌ها از طریق ایجاد تجارب شگفت‎‌انگیز در وب و تلفن‎‌های هوشمند است.

اما متأسفانه، برخی از حوزه‌‎های اجرایی نظیر صنایع بهداشتی و دارویی در عرصه تکنولوژی و دیجیتال هیچ‌گونه پیشرفتی نداشته‎‌اند. در یک نظرسنجی که اخیرا انجام شده تنها حدود ۷ درصد از شرکت‎‌های بهداشتی و دارویی اذعان داشته‌‎اند اقدام به عرضه خدمات خود به صورت دیجیتال کرده‌‎اند.  این در حالی است که بازار بهداشت و داروی ایالت متحده آمریکا از تکنولوژی‎‌های روز در تجارت دارو و حوزه‎‌های بهداشت درمان استفاده چندین تریلیونی می‎‌کند. این امر نشانگر این است که کشورهای دیگر هم باید به فکر سرمایه‎‌گذاری در این حوزه باشند.

امروزه به لطف فناوری و تکنولوژی‎‌های روز دنیا بیماران با ابزارهای متنوع واقعیت مجازی، تجهیزات پوشیدنی حوزه پزشکی آشنا شده و خواهان استفاده از این ابزارها برای درمان هستند. از طرف دیگر این ابزارها به کمک پزشکان آمده است و به آنها در ارائه خدمات بهتر به بیمارانشان کمک کرده است. به همین منظور، ما تصمیم گرفتیم در ادامه نگاهی کوتاه به وضعیت تغییر و تحول دیجیتال در حوزه سلامت و بهداشت در سال ۲۰۲۱ داشته باشیم.

اولین تغییر و تحول، افزایش تقاضای بیماران نسبت به دریافت مراقبت‎‌های بهداشتی بوده است.

وقتی بیماری درخواست استفاده از خدمات بهداشتی و پزشکی را به پزشک خود ارائه می‎‌دهد، علت آن را می‎‌توان در مشغله‎‌های زیاد او و تمایل بیشترش به دستیابی سریعتر و راحت‌تر به مراقبت‎‌های بهداشتی و درمانی یافت. به همین علت، صنعت مراقبت و سلامت دیجیتال پا به عرصه وجود گذاشته و بدین صورت علاقه‎‌مندان خود را به دست آورده است. مخصوصا در حوزه بازاریابی محتوا، گوشی‎‌های هوشمند به عنوان یکی از ابزاهای کارآمد شناسایی می‎‌شوند.

به همین علت، در سال‎‌های اخیر می‎‌توان از موبایل برای فراهم‌‎سازی بستر مناسب در حوزه ارائه خدمات به بیماران و مراجعان استفاده کرد. آمارهایی که در ادامه ذکر می‎‌شوند، نشان‎‌دهنده میزان استفاده بیمار از گوشی‎‌های هوشمند با هدف دستیابی به امکان مراقبتی و بهداشتی در حوزه سلامت دیجیتال هستند:

• ۴۷ درصد از بیماران برای دستیابی به اطلاعات پزشکان مدنظرشان از گوشی‎‌های هوشمند استفاده می‎‌کنند.
• ۳۸ درصد از گوشی هوشمند خود برای تحقیق و جستجو درباره بیمارستان‎‌ها و امکانات پزشکی استفاده می‎‌کنند.
• و در آخر، ۷۷ درصد برای رزرو قرارهای پزشکی خود از گوشی هوشمند بهره می‎‌برند.

کمپانی‎‌هایی همچون Nomad Health یک بازار آنلاین برای مراجعان و بیماران هستند. بیماران با استفاده از این کمپانی می‎‌توانند به صورت کوتاه‎‌مدت یا بلندمدت متناسب با مشکلات و مسائل خود از خدماتی پزشکی ارائه شده به خود استفاده کنند. همچنین، پزشکان به منظور تأمین نیازهای بیماران خود از کمپانی‎‌هایی نظیر کمپانی فوق برای ارائه خدمات بهتر پزشکی بهره می‎‌برند.

دومین دگرگونی، آشکار شدن اهمیت داده‌‎های گسترده در حوزه مراقبت‎‌های بهداشتی و سلامتی است.

داده‎‌های گسترده از طریق قاب‎‌هایی نظیر رسانه‎‌های جمعی، تجارت الکترونیکی، معاملات آنلاین و معاملات مالی، اطلاعات مربوط به مشاغل را جمع‎‌آوری شده و از آن‌ها در حوزه مراقبت و سلامت دیجیتال استفاده می‎‌شود.  استفاده از داده‌‎های فراوان در صنعت مراقبت‎‌های بهداشتی دیجیتال مزایای زیر را دارد:

• خطاهای پزشکی کاهش پیدا می‎‌کند.

از آنجایی که داده‌‎های گسترده و زیاد امکان تجزیه و تحلیل بهتر سوابق بیمار را فراهم می‎‌کنند، به همین علت، به راحتی می‌‎توان از ایجاد خطاهای بزرگ جلوگیری کرد. در ضمن، در صورتی که خطر احتمالی پزشکی و یا دارویی وجود داشته باشد، برنامه به متخصصان و بیماران هشدار می‎‌دهد.

• می‎‌توان آسان‌تر و سریع‌تر از مراقبت‎‌های پیشگیرانه استفاده کرد.

تعداد زیادی از بیماران معمولا با مشکلات مشابه فراوانی دست و پنجه نرم می‎‌کنند، از آنجایی که می‎‌توان به کمک این داده‌‎ها سریع‌تر به اطلاعات بیماران دستیابی پیدا کرد، سریع‌تر هم می‎‌توان نکات پیشگیرانه را به آن‌ها گوشزد کرد. به این ترتیب، بیماران در سریع‌ترین زمان و آسان‌ترین روش ممکن تحت درمان قرار گرفته و درمان می‎‌شوند.

• مزیت سوم، وجود کارکنان دقیق و آنالیزگر است.

آنالیز و تحلیل داده‌‎ها می‎‌تواند به بیمارستان‎‌ها و مراکز بهداشتی برای پیش‎‌بینی مشکلات احتمالی کمک کند. به این صورت، پزشکان و متخصصان می‎‌توانند سریعتر امکانات مورد نیاز بیماران را فراهم کنند. و اینگونه، در زمان و هزینه‎‌ها  صرفه‎‌جویی کرده و کمبود اتاق انتظار یا اورژانس را هم رفع می‎‌کنند.

با در نظر داشتن این مزایا، شرکت‎‌های بهداشتی و دارویی تمایل بیشتری به تنظیم اطلاعات و دستیابی به داده‌‎های مورد نیازشان پیدا کرده‌‎اند. به این ترتیب، آن‌ها می‌‎توانند سرمایه‌‎گذاری بهتری برای تجزیه و تحلیل داده‎‌هایشان داشته باشند و پس از شناسایی و بررسی نقاط قوت و ضعف خود به درآمدزایی بیشتری برسند.

سومین تغییر، درمان مشکلات و مسائل بیماران با استفاده از واقعیت مجازی است.

اگر ده سال پیش به بیماران می‎‌گفتید چند سال بعد به کمک یک بازی ویدیویی بیماری شما درمان می‎‌شود، آن‌ها احتمالا تصور می‎‌کردند شما دیوانه شده‌‎اید. در سال ۲۰۱۹، واقعیت مجازی یا VR  همچون نقطه عطفی باعث خلق تغییر و تحول دیجیتال در حوزه مراقبت‎‌های بهداشتی و درمانی باب شد. امروزه، واقعیت مجازی کاربردهای فراوانی در حوزه درمان ارائه کرده است.

برای مثال بیایید به موضوع مدیریت درد بپردازیم. تا چندین سال پیش اگر  پزشکان خواهان ارائه نسخه پزشکی ضد درد بودند، احتمالا ماده‌‎ای نظیر مورفین را به بیماران خود می‎‌دادند. با گذشت زمان گروه گسترده از این بیماران نه تنها معالجه نمی‎‌شدند، بلکه اصطلاحا به این ماده معتاد شده و نیاز شدید به استفاده از آن پیدا می‎‌کردند. اما از زمانی که تکنولوژی VR خلق شد، دیگر نیازی به استفاده از این مواد نبود. بلکه بیماران می‌‎توانستند با استفاده از این صنعت به رفع دردهای مزمن خود بپردازند.

امروزه علاوه بر درمان دردهای شدید از صنعت VR به عنوان درمانی امن برای درمان اختلالاتی نظیر اضطراب یا استرس پس از سانحه هم استفاده می‎‌شود. البته، علاوه بر موارد فوق از تکنولوژی VR در حوزه‎‌های دیگری همچون تقویت مهارت‎‌های ارتباطی و یا جراحی‎‌های پیچیده یا حتی تحریک مبتلایان اوتیسم به ورزش استفاده می‎‌شود. پیشنهاد می‎‌شود اگر علاقه‎‌مند به سرمایه‎‌گذاری در حوزه سلامت و بهداشت دیجیتال هستید، حتما به سرمایه‎‌گذاری در صنعت واقعیت مجازی فکر کنید.

تغییر و تحول چهارم،  پیشرفت وسایل پزشکی پوشیدنی است.

تغییر و تحول جذاب دیگر در حوزه سلامت دیجیتال پیشرفت و خلق لباس‎‌های پوشیدنی درمانی است. در گذشته، اغلب بیماران از سلامت جسمی بالایی برخوردار بودند و فقط در صورت بروز مشکل و بیماری با پزشکان خود ارتباط برقرار می‎‌کردند. اما در عصر دیجیتال، تمرکز اغلب بیماران بر حوزه پیشگیری از بیماری و سالم نگه‌داشتن ذهن و جسم خود است.

در نتیجه، شرکت‎‌های مراقبتی و بهداشتی دیجیتال بر خلق دستگاه‎‌ها و لباس‌‎های پوشیدنی با هدف بهبود بیماران و جلوگیری از مشکلات و بیماری‎‌های آن‌ها تمرکز و سرمایه‌‎گذاری کرده‌‎اند. طبق گزارشات و برآوردهای اخیر، بازار تجهیزات پزشکی پوشیدنی تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۷ میلیون دلار رشد خواهد داشت. از جمله رایج‌‎ترین دستگاه‎‌ها و لباس‎‌های پوشیدنی  می‌‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حسگرهای ضربان قلب
• ردیاب‎‌های ورزش و تحرک
• عرق‌‎سنج‎‌ها که به کنترل وضعیت قندخون بیماران دیابتی کمک می‎‌کنند.
• Oximeterیا اکسی‎مترها، این دستگاه‌‎ها به کنترل میزان حمل اکسیژن خون کمک می‌‎کنند. معمولا این دستگاه‌‎ها توسط افراد مبتلا به بیماری‎‌های تنفسی مانند COPDیا آسم استفاده می‌‎شوند.
• ساعت‎‌های هوشمند، این محصولات ضربان قلب، میزان حرکات ورزشی، وضعیت عمومی بدن و موارد دیگری را متناسب با برند تولیدکننده ارائه شده‌‎اند را بررسی و آنالیز می‎‌کنند.

تغییر بعدی، پیش‎‌بینی سریع‌تر بیماری با استفاده از مراقبت‎‌های بهداشتی حوزه سلامت دیجیتال است.

ما بالاتر به چگونگی تاثیرگذاری داده‎‌ها در حوزه آنالیز و پیش‎‌بینی کمپانی‌‎های مراقبتی و بهداشتی دیجیتال اشاره کرده‎‌ایم. یکی از مهمترین عوامل استفاده از داده‎‌های فراوان در حوزه تحول سلامت دیجیتال و پشتیبانی از این فرآیند پیش‌‎بینی مشکلات و بیماری‎‌های آتی است. در واقع، اطلاعات جمع‌‎آوری شده از طریق داده‎‌ها می‎‌تواند به ارائه خدمات و امکانات شرکت‌‎های بهداشتی و مراقبتی برای بهبود حال بیماران کمک فراوانی کند.

به عنوان مثال، شما می‌‎توانید از طریق استخدام یک تحلیلگر و آنالیزگر محتوا در رسانه‌‎های دیجیتال به اطلاعاتی نظیر چه بیماری‎‌ها بیشتر جستجو می‎‌شوند، کاربران به دنبال چه هستند و اطلاعات کاربردی دیگر دست یابید. سپس این تحلیلگر می‎‌تواند مدلی  پیش‎‌بینی کرده و اطلاعاتی درباره اینکه چگونه و کجا چه اتفاقی رخ می‌‎دهد را در اختیارتان قرار دهد.

اما در حالت کلی، آنالیز داده‎‌ها به مشاغل مختلف متناسب با نیازشان کمک‎‌های ویژه کند. به همین علت، به هیچ عنوان نباید آنالیز کردن داده‌‎ها را فراموش کرد.

دگرگونی ششم، شگفتی‎‌های رخ داده در حوزه هوش مصنوعی یا AI است.

هوش مصنوعی (AI) فراتر از یک فرآیند تغییر و تحول دیجیتال در حوزه مراقبت‎‌های بهداشتی و سلامتی است. هوش مصنوعی به عنوان نماد نوآوری و خلاقیت در عرصه پزشکی دیجیتال شناخته می‎‌شود. بد نیست بدانید، هزاران سرمایه‌‎گذار به دلیل آینده این تکنولوژی خواهان سرمایه‎‌گذاری میلیونی در این حوزه هستند.

طبق برآوردهای بازار ابزارها و تجهیزات هوش مصنوعی این عرصه تا سال ۲۰۲۵ به رشدی بیش از ۳۴ میلیارد دلار خواهد رسید. این امر نشانگر استفاده از صنعت AI در عرصه‎‌های مختلف صنعتی است.

قدرت واقعی هوش مصنوعی یا  AI را می‎‌توان در عرصه‎‌های مختلف همچون تصویربرداری پزشکی، کشف دارو و ژنومیک مشاهده کرد. به عنوان مثال، از AI  برای درمان بیماران سرطانی از ترکیب ژنتیکی و سبک زندگی آن‌ها استفاده می‎‌شود. اگر بخواهیم به طور خلاصه به شرح این مسئله بپردازیم باید بگوییم ابزارهای مجهز به هوش مصنوعی به آنالیز و آسیب‌‎شناسی هزاران تصویر از سرطان‎‌های مختلف می‎‌پردازند تا به این صورت بتوانند به  تشخیص بسیار دقیق و پیش‌‎بینی بهترین ترکیبات دارویی ضدسرطان بپرداند.

همچنین، کمپانی‎‌های برتر داروسازی و بیوتکنولوژی از الگوریتم‎‌های machine learning برای تولید دارو استفاده می‎‌کنند. براساس تحقیقاتی که اخیرا انجام شده هوش مصنوعی به افزایش سرعت چهار ساله  جدول زمانی کشف دارو کمک می‎‌کند. و به این ترتیب، در ۶۰ درصد هزینه‎‌ها صرفه‎‌جویی می‎‌شود.

با توجه به پیش‎‌بینی‎‌ها AI تا سال ۲۰۲۶ حدود ۱۵۰ میلیارد دلار به پس‌‎انداز اقتصاد مراقبتی و بهداشتی ایالت متحده آمریکا کمک می‌‎کند. این اعداد نشانگر رشد صنعت هوش مصنوعی در حوزه‎‌های مختلفی نظیر صنعت بهداشت و سلامت جهان است. در حقیقت، هوش مصنوعی ارزش سرمایه‎‌گذاری در صنایع متنوع همچون صنعت سلامت دیجیتال را دارد.

و آخرین تغییر و تحول، بلاکچین و استفاده از سوابق الکترونیکی به منظور دستیابی به سلامت بیشتر جامعه است.

متاسفانه، اخیرا بلاک‎چین شهرت بدی پیدا کرده است. به همین علت، اغلب افراد عادی تصور می‎‌کنند بلاکچین یک مفهوم مبهم و گیج‎‌کننده است که تأثیر زیادی در زندگی آن‌ها ندارد. اما حقیقت این است که این فناوری نقشی مهمی در ایمن نگه‎داشتن سوابق الکترونیکی سلامت آن‌ها خواهد داشت. بلاکچین یک دفتر حساب دیجیتال بر پایگاه داده‎‌های کامپیوتری است. این پایگاه داده با کمک رایانه‎‌ها به اشتراک گذاشته می‎‌شود و به مشتریان امکان دسترسی به بانک اطلاعات را بدون نیاز به شخص ثالث می‎‌دهد.

در حال حاضر، صنایع بهداشتی و دارویی متقاضی سرمایه‎‌گذاری بر بلاکچین هستند. طبق گزارشات و بررسی‎‌های انجام گرفته بلاکچین تا سال ۲۰۲۳ به رشدی حدود  ۵.۸۹۰ میلیون دلار می‎‌رسد. از جمله تاثیرگذاری‎‌های بلاکچین در حوزه سلامت و مراقبت‎‌های دیجیتال می‎‌توان به جلوگیری از نقض داده‌‎ها، بهبود دقت و صحت سوابق پزشکی و کاهش هزینه‎‌ها اشاره کرد.

بعضی از کشورها همچون استرالیا و انگلستان از فناوری بلاکچین به منظور مدیریت سوابق پزشکی بیماران، ارائه بهتر خدمات بهداشتی به مراجعه‎‌کنندگان و دسترسی شرکت‎‌های بیمه به داده‎‌ها استفاده می‎‌کنند. به لطف استفاده از این فناوری سریعا اطلاعات متناقض به طور خودکار شناسایی شده و  ۱۰۰ درصد سوابق ارائه شده دقیق و واقعی به دور از هرگونه هک‌شدنی در اختیار مراکز و سازمان‎‌ها قرار می‎‌گیرند.

جمع بندی

در آخر امیدواریم این مقاله شما را با ۷ تغییر و تحولات جالب  عرصه سلامت و بهداشت دیجیتال در سال ۲۰۲۱ آشنا کرده باشد. باید گفت تکنولوژی در عرصه‎‌های مختلف به پیشرفت و بهبود نتایج کمک کرده است که صنعت سلامت و پزشکی دیجیتال هم از این ماجرا مستثنی نبوده است. در اینده ما شاهد تغییرات گسترده‎‌تری در حوزه پزشکی و سلامت دیجیتال در کشورمان ایران همچون دیگر کشورها خواهیم بود.

منبع: the-business-school

همچنین بخوانید:

آشنایی با سیستم اطلاعات بیمارستانی

آشنایی با دایکام

آشنایی با استاندارد های تبادل داده HL7