گروهی از متخصصان مراقبت‌های پزشکی معتقدند که فناوری موبایل نقش کلیدی در آینده حوزه ارتقا سلامت خواهد داشت. هر خدمات مراقبت پزشکی و درمانی که در بستر فناوری گوشی هوشمند فراهم می‌شود را «سلامت همراه (mobile Health) « می‌گویند.
فناوری موبایل در آمریکا فراگیر شده و در همه‌جا در دسترس است. پژوهشی که در مرکز پیو (Pew) انجام شده بیان می‌کند که ۶۴ درصد افراد بزرگسال در آمریکا گوشی هوشمند دارند. همچنین این درصد در میان جوانان به ۸۰ درصد می‌رسد. روشن است برای مراقبت از بیماران نسل جدید، صنعت مراقبت از سلامت باید تلاشی در راستای استفاده از فناوری موبایل در این حوزه داشته باشد.
«فناوری موبایل» برای گروهی از متخصصان معادل با «برنامه‌های گوشی هوشمند» است و گروهی دیگر هر «ابزار دیجیتال» را به فناوری موبایل نسبت می‌دهند. اما آیا مراقبت‌های سلامت با فناوری موبایل یک راه‌حل خواهد بود؟
اگر بخواهیم تعریف کوتاهی در مورد «سلامت همراه (mobile Health) «بگوییم، می‌توان به «هر خدمات مراقبت پزشکی و درمانی که در بستر فناوری گوشی هوشمند فراهم شده است» اشاره کرد.
تعریف کامل سلامت همراه را در توضیحی که در ادامه می‌آید می‌توان یافت. در کتاب شهرهای پایدار ارتباطی(Connected Sustainable Cities) نوشته Federico Casalegno و ویلیام جی میچل (William J Mitchell)، یک شخصیت تخیلی در آینده را به خوانندگان معرفی می‌کند لوسیا ۶۵ ساله مبتلا به دیابت است و در شهر سن‌فرانسیسکو زندگی می‌کند. او یک دستگاه با نام گذرنامه (Passport) دارد. در کتاب دستگاه «گذرنامه» در اندازه یک کیف پول با صفحه لمسی و جی‌پی‌اس (GPS) و وای-فای (WiFi) و با قابلیت ارتباط ویدیویی توصیف می‌شود که برای یکپارچه و هماهنگ‌سازی خدمات شهری استفاده می‌شود ولی برای لوسیا یک دستگاه سلامت همراه نیز به‌شمار می‌آید. درحالی که لوسیا به سمت ایستگاه اتوبوس پیاده می‌رود دستگاه «گذرنامه» به او راهی طولانی‌تر را پیشنهاد می‌دهد چون پزشک لوسیا پیاده‌روی را به او توصیه کرده است. پس از قرار ملاقات، دستگاه خوردن داروها را یادآوری می‌کند. دستگاهی که بیشترین خدمات سلامت همراه را در آینده در اختیار افراد بگذارد می‌تواند به عنوان یک سامانه زمینه آگاه (context-aware) که بسیاری از جنبه‌های مراقبت‌های پزشکی را ساده‌تر می‌کند و به بهبود سازگاری بیمار با خدمات مراقبتی کمک می‌کند تعریف شود.
دستگاه «گذرنامه» یک مثال است و تلفن‌های همراه که ما امروزه در اختیار داریم می‌توانند در زمینه سلامت همراه بسیار موثر عمل کنند. تلفن‌های همراه امروزی و ساعت‌های هوشمند و تبلت‌ها دارای بستری با فناوری موبایل و بی‌سیم هستند. برخی دیگر از فناوری‌ها مانند عینک گوگل دارای چنین پتانسیلی هستند ولی در دسترس همگان نیستند. هر خدمات سلامت همراه که در گوشی‌های هوشمند پیاده می‌شوند از راه‌حل‌های mobile Health به‌شمار می‌آیند.
طراحی خدمات سلامت همراه بسیار متنوع است. برخی با هدف تناسب اندام و رژیم‌غذایی در برنامه‌های سرگرم‌کننده و جالب پیاده‌سازی شدند. بعضی به جنبه‌های اجرایی صنعت مانند برنامه‌ریزی قرارملاقات و رسیدگی به نسخه‌های متنی می‌پردازند. بعضی برنامه‌های گوشی نیز در تلاش برای تغییر رفتار بیمار و یا درمان بیماری‌های سخت کاربرد دارند که این کار با فراهم کردن ابزارهایی برای سنجش مداوم علایم بیماری و ارتباط با متخصصان پزشکی انجام می‌شود. با وجود تنوع، همه این خدمات زیرمجموعه سلامت همراه به شمار می‌آیند.
فناوری موبایل فراتر از اپ‌های گوشی‌های هوشمند
امروزه اغلب ابزارهای سلامت همراه به صورت برنامه‌های گوشی هوشمند عرضه می‌شوند. تقریبا هر شرکت بیمه در آمریکا از جمله UnitedHealth، Anthem، Aetna و Kaiser Permanente حداقل یک اپ موبایل دارند. طبق پژوهش Accenture حدود ۶۶ درصد بیمارستان‌های بزرگ آمریکا یک اپ موبایل برای بیماران خود فراهم کرده‌اند. برنامه‌های موبایل بخش قابل‌توجهی از خدمات سلامت همراه را شامل می‌شوند ولی خدمات سلامت همراه فقط به برنامه‌های گوشی هوشمند محدود نمی‌شوند و دیگر گزینه‌ها نیز برای این نوع خدمات وجود دارد.
فناوری موبایل قبل از هرچیز یک بستر ارتباطی است
فناوری موبایل یک ابزار ارتباطی است و راه‌های ارتباطی و به اشتراک گذاری اطلاعات را در هر زمان و هر مکان و با هر نوع ارتباط از جمله متن پیام و گفتار فراهم می‌کند.
تصور کنید بتوانید یک سامانه مبتنی بر متن را انتخاب کنید که توسط پزشک شما تنظیم می‌شود و دقایقی قبل از زمان خوردن داروهای شما متنی برای یادآوری به شما ارسال کند یا سامانه تعاملی انتخاب کنید که قادر خواهید بود تعداد گام‌ها و سطح قندخون و رژیم‌غذایی روزانه خود را به پزشک خود گزارش دهید و از متخصصان پزشکی پاسخی برای تغییر یا ثابت نگهداشتن روش درمانی دریافت کنید. این نوع سامانه‌ها در حال پیاده‌سازی بر فناوری موبایل در دسترس بیماران است.
برای نمونه، بیمارستان هانمن (Hahnemann) یک برنامه آزمایشی برای کاهش مراجعه‌های بیماران مبتلا به نارسایی قلبی در سال ۲۰۱۵ اجرا کرد. سامانه از متن و ایمیل برای یادآوری زمان‌های ملاقات بیماران با پزشک استفاده کرد. مطالعات نشان داد که یک سامانه یادآوری ساده مبتنی بر متن می‌تواند به طور قابل ملاحظه‌ای مراجعه‌های بیماران به بیمارستان را کاهش دهد که در بهبود زندگی بیماران و هزینه‌های بیمارستان بسیار تاثیرگذار است.
محدودیت‌های فناوری موبایل
فناوری موبایل چه در قالب برنامه‌های گوشی و چه به صورت سامانه، دارای محدودیت‌هایی است. بسته به ارائه‌دهنده خدمات بی‌سیم، ممکن است سرعت ارتباط قابل‌اعتماد و ثابت نباشد. کانال ارتباطی بی‌سیم برای فرآیندهایی که نیاز به اطلاعات طولانی همراه با جزییات دارند مناسب نخواهد بود. برخی مکالمه‌ها در شکل‌های دیگر ارتباطی مثل صحبت کردن حضوری بسیار مفیدتر خواهند بود.
فناوری سلامت همراه بخش جدایی‌ناپذیر خدمات مراقبت پزشکی برای بیماران خواهد شد. با توجه به اصل نخست فناوری موبایل توسط ارائه‌دهندگان و فراهم‌کنندگان خدمات بی‌سیم، این فناوری برای در دسترس‌بودن همیشگی و در سراسر جهان طراحی شده است. در همین راستا، برای بیماران خدمات فناوری موبایل با دسترسی بهتر آماده خواهد شد. روشن است که مراقبت‌های سلامت همراه یک روش جدید و نوآورانه در صنعت مراقبت‌های سلامتی به‌شمار می‌آید و پتانسیل بهبود تجربه بیمار و کاهش هزینه‌های ارائه‌دهنگان خدمات پزشکی را دارد.
همچنین بخوانید: