جدیدترین مدل ساعت هوشمند اپل، نوار قلب کاربر را ثبت می‌کند؛ اما آیا این ویژگی برای همه مفید بوده یا گاهی اوقات ضرر آن بیشتر است؟
چهارشنبه‌ی گذشته در رویداد سالانه‌ی معرفی محصولات سخت‌افزاری اپل، جدیدترین محصولات این شرکت معرفی شدند. اما شگفت‌انگیزترین محصول این رویداد آیفون‌های جدید یا حتی نسل جدید اپل واچ نبود؛ بلکه یکی از ویژگی‌های جدید اپل یعنی ECG یا امکان ثبت نوار قلب کاربر بود. جف ویلیامز، مدیر ارشد عملیاتی اپل گفت:
ما الکترودهایی را به کریستال یاقوت کبود و تاج دیجیتالی اضافه کرده‌ایم که امکان گرفتن یک الکتروکاردیوگرام (نوار قلب) را برای کاربر مهیا می‌کند. این اولین محصول ECG است که مستقیما در اختیار کاربر قرار گرفته است.
الکتروکاردیوگرام یا به اختصار ECG، منحنی از فعالیت‌های قلب یا همان نوار قلب است. البته اپل اولین شرکتی نیست که ECG را مستقیما در اختیار کاربر قرار می‌دهد؛ اما سوال اصلی این است که آیا مشاهده‌ی نوار قلب توسط کاربر صحیح است؟ مراکز خدمات بهداشتی معمولا از ECG برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی قلب و تشخیص ناهنجاری در ضربان قلب استفاده می‌کنند؛ اما حال ساعت هوشمند جدید اپل، ECG کاربر را در هر زمان و هر مکان روی مچ دست او نشان می‌دهد.
این ایده در تئوری عالی به‌نظر می‌رسد؛ به‌طوری که حتی آیور بنجامین، رئیس انجمن قلب آمریکا در رویداد اپل حضور پیدا کرده و آن را تأیید کرد. بنجامین در همایش اپل در روز چهارشنبه گفت:
انجمن قلب آمریکا به‌دنبال راهی برای افزایش طول عمر و سلامتی انسان‌ها است. محصولاتی که دنبال چشم‌انداز عمیق‌تری در سلامتی هستند؛ مانند سری چهارم اپل واچ که به ما در رسیدن به اهدافمان کمک می‌کنند.
افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی (یک نوع رایج از ضربان قلب نامنظم)، که به تخمین مرکز درمان و پیشگیری حدود ۲.۷ تا ۶.۱ میلیون آمریکایی را تشکیل می‌دهند؛ می‌توانند از مزایای مشاهده‌ی ریتم ضربان قلب روی اپل واچ بهره‌مند شوند. فیبریلاسیون دهلیزی که به آن AFib نیز گفته می‌شود، یکی از شایع‌ترین انواع آریتمی یا ضربان قلب غیرطبیعی و تنها نوعی است که اپل واچ قادر به تشخیص آن است. اما برای سایر افراد معایب مشاهده‌ی نوار قلب شاید از مزایای آن بیشتر باشد.
سوال در مورد مفیدبودن ECG به‌عنوان ابزاری برای تشخیص بیماری از گذشته‌ی دور مطرح بوده است. بعد از پیدایش ECG، پزشکان از آن برای معاینه‌ی دقیق‌تر بیمارانی استفاده می‌کردند که به ابتلا به بیماری‌های قلبی مشکوک بودند یا بیماری‌شان تشخیص داده شده بود. اما طولی نکشید که مراکز درمانی از آن برای معاینه‌ی بیماران بدون علائم و بدون سابقه‌ی بیماری قلبی و عروقی در خانواده‌ی بیمار نیز استفاده کردند. آمار دقیقی از کمک ECG به تشخیص بیماری در آمریکا در دست نیست؛ اما طبق مجلات پزشکی آمریکا، بررسی ECG بیماران بدون علائم به بخشی از معاینه‌ی سالانه‌ی بیماران تبدیل شده بود. تا اینکه جوامع حرفه‌ای مطالعات گسترده‌ای برای بررسی مزایا و معایب آن انجام داده و نتایجی علیه آن ارائه دادند.
کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده، گروه مستقل و داوطلبانه‌ای است که در زمینه‌ی پیشگیری از بیماری و پزشکی مبتنی بر شواهد کار می‌کند. این کارگروه بیش از یک دهه روی توصیه‌های مربوط به ارزش الکتروکاردیوگرافی تحقیق کرده است. آن‌ها در در سال ۲۰۰۴ به دلیل کمبود مطالعات نتوانستند نتیجه‌گیری رسمی ارائه دهند و اهمیت بررسی ECG برای بیماران بزرگسال بدون علائم بیماری قلبی را تأیید یا رد نکردند. اما در سال ۲۰۱۲ در بیانیه‌ی خود تجدید نظر کرده و بررسی ECG برای بزرگسالان بدون علائم را غیرضروری دانستند.
کارگروه در سال ۲۰۱۸ این مسئله را دوباره مورد بررسی قرار داد و بیانیه‌ی قبلی خود را بار دیگر تأیید کرد. کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده در مجله‌ی انجمن پزشکی آمریکا در نسخه‌ی خرداد-تیر امسال ضرورت بررسی ECG برای بیماران بزرگسال با ریسک پایین ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را رد کرد.
تا به‌حال تحقیقات گسترده‌ای در مورد ضرورت بررسی مداوم ECG صورت نگرفته، اما همان تحقیقات کوچک هم به عدم ضرورت آن اشاره کرده‌اند. این موضوع در مورد اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب) نیز صحت دارد. در مجله‌ی سال ۲۰۱۳ انجمن پزشکی آمریکا نوشته شده که بررسی گسترده‌ی اکوکاردیوگرافی بزرگسالان سالم هیچ تأثیری روی روند سلامتی آن‌ها در آینده نداشته است.
تئودور آبراهام، مدیر آزمایشگاه اکوکاردیوگرافی دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید «البته موارد کمی از بررسی غیرضروری نوار قلب هم بوده که به تشخیص بیماری ختم شده، اما در اغلب موارد نتیجه‌ی مفیدی نداشته و تنها باعث اضطراب بیمار و درمان غیرضروری شده است». او معتقد است که هر چقدر ابزارهایی شبیه به ECG بیشتر در اختیار مردم قرار بگیرند، معایب بیشتری در پی خواهد داشت. مردمی که نسبت به سلامتی و تناسب اندام خود وسواس دارند، مطمئنا بیش از اندازه از Apple Watch جدید استفاده‌ی غیرضروری خواهند کرد.
افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، افراد دارای سابقه‌ی خانوادگی در بیماری‌های قلبی، افراد دارای تپش قلب، افراد دارای درد در قفسه‌ی سینه، افرادی که تنگی نفس دارند و...؛ کسانی هستند که بیشتر از سایرین به استفاده از اپل واچ جدید نیاز خواهند داشت.
آبراهام می‌گوید:
گاهی اوقات بیمارانی با علائم مبهم قلبی و عروقی به پزشک مراجعه می‌کنند که در طول معاینه ممکن است آن علائم را نداشته باشند. این بیماران به معاینه‌ی دقیق‌تر و پرهزینه‌تری برای تشخیص بیماری نیاز دارند. اگر این ابزار بتواند علائم آن‌ها هنگام بروز را ثبت کرده و به پزشک نشان دهد، آن‌گاه استفاده از آن هم برای مراکز درمانی و هم برای بیمار مفید خواهد بود. در غیر این صورت و برای افراد سالم، می‌توان گفت که استفاده از چنین ابزاری نه تنها مفید نیست؛ بلکه شاید مضر نیز باشد.
با این حال همان‌طور که آیور بنجامین دو بار در سخنرانی خود مطرح کرد، نجات زندگی انسان به اندازه‌ای اهمیت دارد که باید جدی گرفته شود. از طرفی داده‌های جمع‌آوری شده از طریق اپل واچ به محققان در مورد عدم ضرورت بررسی ECG و توسعه‌ی این ابزار کمک می‌کند. البته این اطلاعات شخصی هستند و تنها در صورت رضایت کاربر در اختیار محققان قرار می‌گیرند. جدیدترین تکنولوژی پوشیدنی اپل شاید آن‌طور که در تبلیغات گفته می‌شود ابزار مفیدی برای سلامت قلب همه نباشد؛ اما با رضایت شخصی، فرد را به یک مورد پژوهشی برای مطالعه تبدیل می‌کند.
منبع WIRED