علم پزشکی به طور مداوم در حال هماهنگ نمودن خود با فناوری های جدید است. با ورود شبکه های اجتماعی، تحول جدیدی بین بیماران و پزشکان رخ داد. بیماران در شبکه های اجتماعی جهت پیدا کردن اطلاعات درمانی، بیان تجربیات و شرح وقایع مربوط به بیماری خود و یا دریافت مشاوره آنلاین فعالیت می کنند. برخی پزشکان نیز به طور حرفه ای از شبکه های اجتماعی برای اشتراک گذاشتن اطلاعات بهداشتی، ارتباط با همکاران، اشاعه پژوهش، بازاریابی حرفه خود، و تعامل با بیماران استفاده می نمایند.

فناوری هایی مانند شبکه های اجتماعی، فرصت جدیدی را برای تعاملات اجتماعی و بهداشتی و اشاعه نگرش هایی همچون نگرش نسبت به کاهش وزن، کنترل کلسترول، فشارخون فراهم می کند. علاوه بر این، شبکه های اجتماعی با دسترسی به تعداد زیاد کاربر با نگرش ها و احساسات متفاوت رفتار مردم در مقیاس بزرگ را نشان می دهد. در بعضی از این شبکه ها به یک زمینه یا بیماری توجه بیشتری شده است، به عنوان مثال، توییتر، بر روی بیماری آنفولانزا تمرکز بیشتری دارد و PatientLikeMe به بیماری های مزمن مانند ایدز، ناهنجاری های روحی، بیماری پارکینسون و....بیشتر پرداخته است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف دسته بندی کاربردهای مرسوم شبکه های اجتماعی در حوزه بهداشت و درمان و بیان مزایا، محدودیت ها و عوارض استفاده از این شبکه ها در مراقبت سلامت است.

خدمات شبکه های اجتماعی سلامت

شبکه اجتماعی سلامت از یک وب سایت تشکیل شده است که افراد در آن، از منافع بهداشتی و سلامتی در سطوح مختلف بهره مند می شوند. از جمله حمایت عاطفی، تبادل اطلاعات، پرسش و پاسخ از پزشکان و ارزیابی آزمایش های بالینی. یا تشکیل انجمن های آنلاین می باشد که برای به اشتراک گذاری تجارب بیماران، دستیابی به اطلاعات در زمینه یک بیماری خاص و همچنین برقراری ارتباط بین بیماران مشابه و دریافت مشاوره آنلاین به وجود آمده است. شاخص ترین حوزه های این انجمن ها شامل سرطان، بیماری های نادر، دیابت، ایدز و ناباروری می باشد.

نتایج استفاده از شبکه های اجتماعی سلامت

در ادامه، پیامدهای استفاده از شبکه های اجتماعی در مراقبت های بهداشتی بیان می شود. استفاده از این شبکه ها دارای اثرات مثبت و منفی بسیاری است که با توجه به منفعت و ارزش کاربرد آن، می توان از آن استفاده نمود.

افزایش اثر درمانی ضد افسردگی شبکه های اجتماعی: اختلال افسردگی مقاوم در برابر درمان، یک بیماری پیچیده با نرخ بهبودی بسیار کم است. اما شبکه های اجتماعی می توانند به عنوان یک کمک کننده درمان دارویی باشد که به طور منظم به همراه مشاوره استفاده شود؛ به ویژه اگر در این میان روان پزشک از دوستان آنلاین بیمار باشد و همزمان بیمار از مشاوره آنلاین نیز برخوردار شود.

تأثیر شبکه های اجتماعی بر ترک سیگار: آمار نشان می دهد که سالانه نزدیک به 10 میلیون فرد سیگاری برای یافتن راه مناسب ترک سیگار، به جستجو در اینترنت می پردازند. این جستجو سعی بر تشویق این افراد به استفاده از روش های مصنوعی دارد. یکی از این راهکارها برنامه quit Date Wizard در شبکه اجتماعی Facebook می باشد

مدیریت بیماری های مزمن: پلت فرم آنلاین PatientLikeMe جهت تبادل اطلاعات بین بیماران مبتلا به بیماری های مزمن ایجاد شد. در این سایت، بیمار اطلاعات مربوط به بیماری و علائم و درمان های خود را وارد می کند و هرکس می تواند سیر بیماری خود را ببیند و عادات رفتاری خود را تصحیح کند. همچنین این امکان وجود دارد که پزشک فرد از روند درمان بیماری با خبر شوند. در این شرایط بیمار تجربیات خود را به اشتراک گذاشته و حتی با مشاوره آنلاین با متخصصان، درمان لازم را دریافت می نماید.

بازاریابی اجتماعی در رابطه با بهداشت عمومی: بازاریابی اجتماعی استفاده از روش های بازاریابی، برای طراحی و پیاده سازی برنامه هایی در جهت ایجاد تغییرات مفید در رفتارهای اجتماعی است. بازاریابی اجتماعی از محبوبیت بسیاری در میان جامعه بهداشت عمومی برخوردار گردیده است. با این حال افراد به ویژه متخصصان بهداشت عمومی درک ناقصی از بازاریابی اجتماعی دارند. هدف ارتقای دانش متخصصان بهداشت عمومی با استفاده از عنصر اصلی بازاریابی اجتماعی است و این که بازاریابی اجتماعی برای طراحی اقدامات بهداشت عمومی مورد استفاده قرار گیرد.

استفاده در تحقیق و توسعه: شبکه های اجتماعی می توانند به عنوان چشم انداز جدیدی برای بینش عمومی نسبت به سلامت و گفتگو در این رابطه و برقراری مشاوره آنلاین با پزشکان در نظر گرفته شوند. محققان می توانند یافته های خود را از طریق شبکه های اجتماعی منتشر کنند و راهنمایی هایی برای سایرین ارائه دهند. علاوه بر این جوامع آنلاین بیماران در ارائه آگاهی در شرایط نادر، عوارض جانبی دارو و حتی اعتبار سنجی تحقیقات استفاده می شوند.

کنترل و ارزیابی خدمات بهداشتی: اصطلاح پسندیدن یا like اصطلاحی است که در شبکه های اجتماعی رواج یافته است و بیشتر افراد اعم از صاحبان مشاغل از این معیار برای سنجش میزان رضایت مشتریان  خود استفاده می کنند. در نتیجه می توان از این ویژگی در شبکه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای ارزیابی خدمات و اقدامات پزشکی کلینیک، درمانگاهها، بیمارستان ها و حتی پزشکان استفاده کرد.

شناسایی روابط ضعیف در شبکه های اجتماعی: ایده اساسی از این جا ناشی می شود که اگر شما بخواهید اطلاعاتی در مورد درمان های دارویی، رژیم های غذایی که منجر به کاهش کلسترول و فشار خون و .... می شوند به دست آورید؛ بهترین افرادی که می توانند به شما کمک کنند آشنایان یا افرادی که روابط قوی با آنها دارید نیستند بلکه افرادی که گاهی با شما در ارتباط هستند و ار تباط ضعیفی با شما دارند بهتر می توانند به شما کمک کنند. منظور از قدرت ضعیف از نظر نفوذ اجتماعی به این معناست که زمانی که اطلاعات بین افراد آشنا رد و بدل می گردد، این اطلاعات تنها در همان سیکل آشنایان تبادل می شود و اطلاعات جدیدی به اطلاعات قبلی اضافه نمی شود. در صورتی که ارتباطات ضعیف باعث توسعه و گسترش اطلاعات جدید می شود.

محدودیت های شبکه های اجتماعی در خدمات بهداشتی و درمانی

برخلاف تمام مزایا و کاربردهای شبکه های اجتماعی در امرمراقبت سلامت و امکان مشاوره آنلاین، استفاده از آن ها عوارض و نتایج نامطلوبی را نیز به همراه دارد.

عوارض نامطلوب بهداشتی: برای مثال ارتباط بین عوارض نامطلوب بهداشتی و رفتارهای ناسالم و استفاده از  facebook مورد بررسی قرار گرفت در نهایت ارتباط معنا داری بین متوسط ساعت وب گردی در این شبکه اجتماعی و عواملی همچون جدایی از اعضای خانواده و جامعه, امتناع از پاسخ به تماس، درد عضلانی، سردرد و سوزش چشم یا به تعویق انداختن وعده های غذایی مشاهده شد.

رفتارهای غیر حرفه ای دانشجویان پزشکی در شبکه های اجتماعی: ارتباطات در شبکه های اجتماعی تنها به مشاوره و تعامل بین بیمار و پزشک منتهی نمی شود و علاوه بر بیماران و مسایل پزشکی آنها، داشنجویان پزشکی یا کارمندان حوزه سلامت هم در شبکه های اجتماعی به فعالیت می پردازند و دانشجویان نمی توانند تعادل بین اطلاعات اشتراکی شخصی/ حرفه ای برقرار کنند و این موضوع عوارض و مشکلات ناخواسته ای را به وجود آورده است.

مشکلات شبکه های اجتماعی

یکی از چالش های اولیه حفظ حریم خصوصی در مورد اطلاعات جمع آوری شده در رسانه های اجتماعی است. دومین چالش، حفظ امنیت اطلاعات می باشد. سومین نگرانی، محدودیت افراد برای دسترسی به اینترنت و شبکه های اجتماعی است. افراد با درآمد کم و سن پایین، برای دسترسی به اینترنت محدودیت دارند. نگرانی بعدی پیرامون به اشتراک گذاشتن اطلاعات برای افرادی است که زیر سن قانونی قرار دارند. در نهایت، یکی از مهم ترین نگرانی ها، ارتباط بین اطلاعات آنلاین و اطلاعات واقعی سلامت است. چرا که ممکن است اطلاعات آنلاین، نمای درستی از فعالیت ها و رفتارهای واقعی مردم نشان ندهند.

نتیجه گیری:البته به صورت کلی تمامی این مواردی که ذکر شد قدمی است برای ارتباط پزشک و بیمار از سراسر جهان و تحققق اهداف تله مدیسین

منبع: drlink

همچنین بخوانید:

5 تخصص از راه دور که ممکن است شما را شگفت زده کند

آشنایی با تله کاردیولوژی

مسیر مراقبت از سلامت از راه دور در سال 2021