معاینه از راه دور به کمک ارسال تصاویر رادیولوژی، ارسال سیگنالهای حیاتی و گزارشهای متنی و صوتی شرح حال بیمار از یک سو و ارایه دستورات به صورت متن یا صوت و یا در مواردی خاص همچون جراحی از راه دور بصورت فرامین مکانیکی توسط پزشک، چرخه یک عملیات پزشکی از راه دور را تشکیل میدهد.
فناوری اطلاعات و ارتباطات در تمامی بخش های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و امنیتی كشورها تحولات عظیمی را بوجود آورده است . یكی از این تغییرات در حوزه بهداشت و در مان است ، كه سیستمهای ذخیره اطلاعات بیمار، سیستمهای اطلاعات دارویی، سیستمهای پیگیری درمان، سیستمهای درمان از راه دور و سیستمهای پذیرش بیمار نمونه ای از این كاربردهاست .
بررسی خدمات ارائه شده در حوزه سلامت و بهداشت، به كمك فضای مجازی، مفاهیم جدیدی همچون دورا پزشکی (Tele-Health) و خدمات سلامت همراه ( M-Health) و... را ایجاد می كند. بر این اساس ارائه خدمات بر پایه باند وسیع، device های مختلفی را درگیر انتقال و رد و بدل كردن دیتا می كند . بیماران و پزشكان به وسیله تلفن همراه خود به پهنه ی گسترده ای از اطلاعات متصل می شود و با یكدیگر به تبادل اطلاعات می پردازند . هنگامی كه بیمار نزد پزشك می رسد با ارائه كارت هوشمند خود به پزشك پرونده الكترونیكی خود را در اختیار پزشك قرار داده و پزشك نیز به وسیله دستگاه مخصوص، اطلاعات كارت را خوانش می كند .
نظام های سلامت الكترونیك
سازمان بهداشت جهانی در سال۲۰۰۳ ، سلامت الکترونیک را به عنوان "نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور اتصال ارایه دهندگان، بیماران و دولت ها؛به منظور آموزش و اطلاع رسانی به متخصصان خدمات بهداشت و درمان، مدیران و گیرندگان خدمات؛ به منظور برانگیختن نوآوری در ارایه مراقبت و مدیریت سیستم بهداشتی و به منظور بهبود سیستم خدمات بهداشت و درمان است" تعریف می کند. در تعریف جامع تر سلامت الکترونیک شامل ارایه خدمات بهداشتی و اطلاعات بهداشتی از طریق اینترنت و دیگر فناوری های تجارت الکترونیکی مرتبط است.
یكی از این موارد پرونده سلامت الكترونیك است .افزایش تخصص در مراقبت های بهداشتی و مهاجرت و سفر افراد(به هر دلیلی درمانی،کاری،سیاحتی و...) موجب افزایش تفکیک و فروپاشی مدارک و پرونده های بهداشتی سنتی شده است. پرونده الکترونیک سلامت در بر گیرنده ی اطلاعات مراقبت بهداشتی است که در طول حیات فرد به صورت الکترونیکی،باهدف پشتیبانی از مراقبت مستمر با کیفیت بهتر،آموزش و پژوهش ذخیره شده است. در واقع پرونده الکترونیک سلامت تمام عملکردهای یک پرونده سنتی را با کیفیت بهتر پوشش می دهد.
فعالترین كشورها در زمینه سلامت الكترونیكی در درجه نخست شامل كانادا، ایالات متحده آمریكا و انگلستان و در درجه دوم كشورهای اتریش، كوبا، فنلاند، فرانسه، آلمان، ایتالیا و چین میباشد.همچنین بیشترین موضوعاتی كه در بحث سلامت الكترونیكی در دنیا بر روی آنها سرمایهگذاری شده و برای پیشبرد آن برنامه ریزی شده است به ترتیب اولویت شامل موارد زیر میباشد:
در درجه اول پرونده الكترونیكی سلامت (EHR) و پزشکی از راه دور (Telemedicine)،
در درجه دوم بحث آموزش و سیستم های نظارت بر بیماریها (DSS) و
در درجه سوم نظام اطلاعات درمانگاهی (CIS) و استانداردهای تبادل اطلاعات
پرونده الكترونیكی سلامت مهمترین و اساسی ترین بخش سلامت الكترونیكی بوده كه تقریباً در اكثر كشورهای مطرح بر روی آن كار شده است.همچنین موضوعات سلامت الكترونیكی كه بر روی آنها در جهان اقدامات كمی صورت گرفته است به ترتیب شامل نظام اطلاعات فوریتهای پزشكی، سیستم های ثبت (بیماریهای خاص)، اصول و قوانین، نسخهالكترونیكی، نظام اطلاعات بیمه ای، نظام اطلاعات آزمایشگاهی، كارت هوشمند سلامت و نظام اطلاعات دارویی می باشد.
كارت هوشمند سلامت ، تاریخچه بیماری ها در جیب بیمار
امروزه پرونده سلامت بیماران در سیستم های رایانه ای ذخیره شده و به عنوان پرونده الكترونیك سلامت از آن یاد می شود كه اطلاعات بهداشتی بیمار در تمام طول زندگی وی از زمان جنینی تا مرگ در آن ذخیره می شود.
كارت هوشمند سلامت به عنوان یكی از ابزارهای پرونده الكترونیكی سلامت شناخته می شود كه نوعی كارت (Smart Card) به اندازه كارت اعتباری است و یك تراشه سیلیكونی در آن جای گرفته كه حاوی اطلاعات شخصی و هویتی بیمار، تاریخچه پزشكی وی، داروهایی كه اخیراً دریافت كرده، آلرژیها، واكسیناسیون، بیماری و سایر اطلاعات ضروری مورد نیاز تصمیمات پزشكی است . در حال حاضر استفاده از این كارت در كشورهای پیشرفته رایج شده و هر فردی یكی از این كارت ها را به همراه خود دارد .
در این كارت كه در درمراكز اورژانس، بیمارستانها، مطبها، كلینیكها و داروخانه ها مورد استفاده قرار می گیرد، اطلاعات پزشكی، حیاتی و ضروری فرد نگهداری و ذخیره می شود تا در مواقع نیاز پزشكان بتوانند در اسرع وقت به اطلاعات هر بیمار دسترسی پیدا كرده و از آنها استفاده كنند. این كارتها به پزشكان و بیماران اجازه می دهند تا از مرحله كاغذ بازی عبور كرده و بسیار سریعتر به مراقبتهای اصلی بیمار می پردازند.
پزشکی از راه دور و ارتباط زنده و تصویری بیمار و پزشك
یكی از انواع خدمات سلامت الكترونیك دورا پزشكی است . تله مدیسین به دانش و ابزارهای ارتباطی گفته میشود كه مراكز بهداشتی ـ درمانی و پزشك را به بیمار مرتبط میكند. در واقع تله مدیسین به كارگیری تكنولوژی الكترونیك و دیجیتال به منظور اعمال مراقبتهای پزشكی و بهداشتی از بیمارانی است كه در نقاط دور از مركز درمانی به سر میبرند. برقراری شبکه تله مدیسین درمناطق وسیع و با تراکم جمعیتی کم و نیز در مناطق کوهستانی و سختگذر خصوصاً در هنگام حوادث غیر مترقبه بسیار ضروری خواهد بود . همچنین کنترل بیماریهای مزمن ، تشخیص، درمان، کنترل، پیگیری و مشاوره و آموزش از دیگر مزایای این روشهاست.
استفاده از ویدئو کنفرانس در پزشکی از راه دور
معاینه از راه دور به کمک ارسال تصاویر رادیولوژی، ارسال سیگنالهای حیاتی و گزارشهای متنی و صوتی شرح حال بیمار از یک سو و ارایه دستورات به صورت متن یا صوت و یا در مواردی خاص همچون جراحی از راه دور بصورت فرامین مکانیکی توسط پزشک، چرخه یک عملیات پزشکی از راه دور را تشکیل میدهد.
در این روش پزشك به وسیله دستگاه های مختلفی اطلاعات لحظه ای بیمار از قبیل علائم حیاتی، اطلاعات فشارخون، تستهای تنفسی، اطلاعات نوار قلب ، صدای قلب، ریه، شكم و... را دریافت می كند و حتی از طریق تصاویر زنده می تواند رادیولوژی و ام.آر.آی، تصویر دهان و دندان گوش و تصویر بیماریهای پوستی وی را مشاهده كند. در این روش ها تمام اجزای مرتبط با سلامت از قبیل بیمار با مركز درمانی، مركز درمانی با بیمارستان و نیز بیمارستان با بیمارستان تخصصی در ارتباط خواهد بود و حتی می توان قبل از رسیدن بیمار به بیمارستان و در آمبولانس، شرایط جسمانی از جمله ضربان قلب را به اطلاع بیمارستان رساند .
انواع خدمات پزشكی از راه دور به شرح زیر است :
۱.مشاوره از راه دور: در حال حاضر عمدهترین کاربرد این فناوری، مشاورههای پزشکی است که هم در ایران و هم درنقاط دیگر جهان به راحتی درحال انجام میباشد.
۲.آموزش الکترونیکی: در واقع آموزش از راه دور به کارگیری ابزارهای فنآوری اطلاعات درامرآموزش و تربیت میباشدکه از جمله فوایداین روش کاهش هزینه زمانی و هزینه اقامت و فضای آموزشی را میتوان نام برد.
۳.پایش از راه دور: ارسال online و یا offline تصاویر پزشکی، سیگنالهای حیاتی بیمار به صورت ویدئوکنفرانس، از روشهای عمده پایش از راه دور است.
۴.ارائه خدمات پزشکی در خانه: بیش از همه افراد مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و ناهنجاریهای تنفسی مزمن به اینگونه مراقبتها نیاز دارند.
۵.جراحی از راه دور: انجام جراحی پزشکی بدون تماس مستقیم پزشک با بیمار در طول عمل است این جراحی میتواند برای موارد مختلف از جمله کاربرد جراحی از راه دور در عمل قلب به روشهای مختلفی انجام شود، که در روش رباتیک میتوان کاربرد بیشتری از فناوری اطلاعات را مشاهده کرد.
6. تصویربرداری از راه دور : تکنولوژیهای عکسبرداری نقش عمدهای در تشخیص، درمان و مرحله بهبودی دارند. اسکنرهای اولتراسوند، دوربینهای کوچک مورد استفاده در جراحی مفاصل و وسایل تشخیصی، آزمایشهای پاتولوژی و رادیولوژی و اسکن مغز تنها مواردی از تکنولوژیهای عکس برداری هستند که میتوان به وسیله طب از راه دور آنها را انجام داد
منبع: fardanews
همچنین بخوانید:
فناوری بلاک چین: راهی مناسب برای بهبود نظام سلامت و درمان
موارد موثر در اجرای موفق تله مدیسین
راهکار جدید پرونده الکترونیک بیمار