تله مدیسین یا «تأمین سلامت از راه دور» در یک تعریف ساده عبارت است از ویزیت بیماران از یک فاصله دور با استفاده از تکنولوژی های صوتی و تصویری و تجهیزات پزشکی مربوط به آن. فناوری های ارتباطی در حوزه پزشکی بیش از نیم قرن است که در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد و از ارایه خدمات در جنگ ها و مواقع بحرانی عبور کرده و هم اکنون در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، تقریبا تمامی خدمات پایش سلامتی و ویزیت بیماران و حتی خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی در بستر اینترنت قابل ارایه است و علاوه بر نرم افزارهای گوناگون تعاملی بین پزشک و بیمار که به راحتی بر روی تلفن های هوشمند در دسترس است، سخت افزارهای اختصاصی تشخیصی نیز ساخته و عرضه شده است.در ادامه به انواع خدمات تله مدیسین میپردازیم.

انواع خدمات تله مدیسین:

1. مشاوره از راه دور
2. آموزش الکترونیکی
3. پایش از راه دور
4. جراحی از راه دور

 ۱- مشاوره از راه دور:

مشاوره از راه دور به دلیل سادگی و گستردگی کاربرد، بیشترین سهم از Tele Medicine را به خود اختصاص داده است. از تمام امکانات ارتباطی اعم از تلفن، فاکس، پست الکترونیکی، گفتگوی اینترنتی، صفحه پیغام و.. می توان جهت مشاوره از راه دور بهره جست البته این نکته را باید در نظر داشت که اینترنت، حد و مرزی ندارد و همانقدر که می توان اطلا عات مفید از آن بدست آورد،  اطلاعات غلط و نادرست در آن وجـود دارد. همیشه باید از اینگونه اطلاعات و نیز پزشکان قلابی و سایت های فاقد اعتبار پزشکی حذر کرد.

۲- آموزش الکترونیکی:

آموزش الکترونیکی به این صورت تعریف می شود : آموزش الکترونیکی عبارتست از بکارگیری ابزارهای فنآوری اطلاعات در امر آموزش و  تربیت نیروی انسانی.

ابزارهای فنآوری اطلاعات عبارتند از : کلیه شبکه‌های کامپیوتری از جمله اینترنت، انواع CD  های آموزشی و کلیه نرم‌افزارها.

طبیعتاً پزشکان برای حضور در کلاس های موجود، ناچارند حوزه خدمت خود را ترک کنند. هزینه زمانی مدت حضور در کلاس ها، به علاوه زمانی را که صرف مسافرت بین شهری یا درون شهری در جهت حضور در کلاس می شود را می توان با استفاده از سیستم های الکترونیکی به طور چشمگیری کاهش داد. همچنین هزینه اقامت و فضای آموزشی به کمک یادگیری الکترونیکی کاهش می یابد.

۳- پایش از راه دور:

ارسال online و یا  و offline تصاویر پزشکی، سیگنال های حیاتی بیمار به صورت ویدئوکنفرانس، از روش های عمده پایش از راه دور است. انواع روش های پایش از راه دور عبارتند از:رادیولوژی از راه دور، پاتولوژی از راه دور، کاردیولوژی از راه دور، مراقبت های خانگی از راه دور، و سیستم های دیگری که مانند الکتروگاستروگرافی از راه دور عمومیت کمتری دارند.

۳-۱- رادیولوژی از راه دور:

مفهوم رادیولوژی دیجیتال به وسیله دکتر Paul Capp در اوایل دهه ۱۹۷۰معرفی شد. اما فقدان تکنولوژی لازم مانع توسعه رادیولوژی دیجیتال تا اوایل دهه ۱۹۸۰ شد. یک بخش رادیولوژی دیجیتال از دو قسمت تشکیل شده است قسمت مدیریت اطلاعات رادیولوژی( RIS) Radiology Information System و قسمت تصاویر دیجیتال.

مدیریت اطلاعات رادیولوژی زیر مجموعه مدیریت اطلاعات بیمارستانی Hospital Information System (HIS) است که اطلاعات مربوط به هر بیمار را در بر می گیرد. قسمت تصاویر دیجیتال که به آن سیستم مخابره و آرشیو تصاویر Picture Arching & Communication Systems (PACS) نیز می‌گویند، شامل گرفتن تصویر، آرشیو تصویر، انتقال تصویر، بازسازی تصاویر، نمایش و پردازش تصاویر است.

PACS، به طور فیزیکی از ترکیــب چندین کامپیوتر در رده های مختلف که از از طریق شبکه هم وصل شده اند تشکیل شده است.

۳-۱-۱-  سیستم های تصویرگری:

در دو دهه گذشته، شاهد ایجاد و رشد انواع روشهای مختلف تصویر برداری نظیر : اولتراسوند، MRI، رادیوگرافی کامپیوتر(CT)، بوده ایم که همه این روش ها دیجیتال هستند. این روش های تصویربرداری کامپیوتری تنها ۳۰ درصد تصاویر پزشکی را تشکیل می دهند و مابقی تصاویر به وسیله اشعه x گرفته می شوند. تصاویر حاصل از این روش غیر دیجیتال بوده و برای استفاده از آنها در سیستم PACS و رادیولوژی دیجیتال باید به فرمت دیجیتال درآیند که این کار با کمک دیجیتایزرهای (Laser Scanner, Solid State Camera ,Drum Scanner ,Video Camera ,Photodiode detector, Charged Coupled Device) صورت می گیرد.

۳-۱-۲-  اخذ داه ها    :

یکی از مشکلات سیستم PACS دریافت تصاویر به همراه گزارش آنها از دستگاههای پزشکی است. علت وجود، مشکل ین است که تولید کنندگان دستگاههای تصویر گری استانداردهای موجود را رعایت نمی کنند. برای حل این مشکل ازیک کامپیوتر اخذ داده که در بلوک کلی در قسمت Interface قرار دارد استفاده می شود این کامپیوتر که بین دستگاه و سایر قسمتهای PACS  قرار میگیرد باعث ایزوله شدن دستگاه از کل سیستم می شود. این کامپیوتر سه وظیفه اصلی دارد :

• گرفتن داده تصویری از دستگاه تصویر برداری
• تبدیل داده دریافت شده به فرمت استاندارد ACR – NEMA یا DICOM
• ارسال داده های استاندارد به کنترل کننده PACS

۳-۱-۳-  کنترل کننده PACS:

اجزای اصلی این قسمت عبارتند از : سرویس دهنده پایگاه داده و قسمت آرشیو. بعضی از وظایف و عملکردهای کنترل کننده PACS‌:

• دریافت تصاویر یک مطالعه پزشکی از کامپیوتر اخذ داده.
• استخراج اطلاعات متن موجود در تصاویر.
• بهنگام کردن اطلاعات مربوط به شبکه سیستم.
• تعیین اینکه تصاویر باید به کدام ایستگاه های نمایش فرستاده شوند.
• بازیابی خودکار تصاویر مقایسه‌ای از آرشیو.
• تعیین کنتراست و روشنایی بهینه برای نمایش تصاویر.
• فشرده سازی تصاویر.
• آرشیو کردن تصاویر جدید در دیسک های نوری.
• حذف تصاویر آرشیو شده از کامپیوتر اخذداده.
• ایجاد قابلیت بازیابی تصاویر از ایستگاه های کاری مختلف.

۳-۱-۴- نحوه ارتباط :

بطور کلی، یک کامپیوتر برای داشتن ارتباط مخابراتی با وسایل جانبی یا یک کامپیوتر دیگر از استانداردها و پروتکل های خاصی استفاده می کند که برخی از آنها عبارتند از :

ـ استاندارد IEEE 488.1/2

ـ سریال

ـ VXI

ـ SCSI

ـ LAN

در ضمن توپولوژی های متفاوتی برای اتصال کامپیوترها وجود دارد که توپولوژی باس،‌توپولوژی حلقوی و توپولوژی ستاره نمونه هایی از آن به شمار می رود.

همچنین بخوانید:

تحقق و کاربرد تله مدیسین در سطح گسترده

انواع تله مدیسین

پزشکی از راه دور