اصطلاح سلامت الکترونیک از سال ۱۳۷۷ مورد استفاده قرارگرفته است و یک اصطلاح بسیار وسیع است که شامل حوزه های مختلف مربوط به استفاده از فناوریها و زیرساختهای تجارت الکترونیک است که به منظور تسهیل ارائه خدمات سلامت الکترونیک، نقطه تلاقی متخصصان فناوری اطلاعات و مراقبت بهداشتی بوده و استفاده از اینترنت، فناوری اطلاعات، فناوری ارتباط از راه دور، تکنیکها و پروتکلهای انتقال داده، دستیار دیجیتال شخصی و سیستمهای پاسخگویی صوتی و تصویری با قابلیت تعامل را در برمیگیرد.

بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت الکترونیک بر استفاده مقرون به صرفه و امن از فناوریهای ارتباطات و اطلاعات در حمایت از بهداشت و سلامت ازجمله خدمات بهداشتی و درمانی، نظارتی، آموزشی، دانش و پژوهشهای مربوطه تأکید دارد.

ابزارهای سلامت الکترونیک عبارتند از:

۱- مدیریت دانش سلامت management knowledge Health
۲- پرونده الکترونیک سلامت records health Electronic
۳- پرونده های الکترونیک سلامت شخصی Electronic personal health records
۴- سیستمهای نوبت دهی الکترونیک Ebooking
۵- سیستمهای پشتیبان تصمیم گیری system support Decision
۶- بیوسنسورهای پوشیدنی biosensor Wearable
۷- خانه های هوشمند Smart E-Home
۸- پزشکی از راه دور Telemedicine
۹- مصرف کننده داده ورزی سلامت health Consumer informatics
۱۰- گروههای مراقبت سلامت مجازی Virtual Mobile Health
۱۱- همراه سلامت healthcare teams
۱۲- پژوهشهای پزشکی با استفاده از شبکه using research Medical Grids
۱۳- سامانه های اطلاعات مراقبت سلامت Healthcare Information Systems

مفهوم سلامت همراه که زیرشاخه سلامت الکترونیک محسوب میشود در سال ۲۰۰۳ پدید آمد و به دلیل قابلیت جابجایی بسیار آسان تلفن همراه همزمان در حین اتصال به اینترنت، دسترسی به مراقبت بیمار محور را در هر مکان فراهم آورده است. سلامت همراه موجب تحول در شیوه سنتی ارائه خدمات بهداشتی شده است و تصورات پیشین ما را از مفاهیمی چون ارائه کننده خدمات، بیمار، نحوه ارائه خدمات سلامتی و سبک زندگی تغییر داده است. در سلامت همراه رویکرد بیمار محور بودن باید مدنظر باشد و برای اطمینان از تحقق این مهم، سلامت همراه به این صورت تعریف میگردد: سلامت همراه استفاده از محاسبات سیار، ارتباطات بیسیم و فناوری شبکه برای ارائه یا افزایش خدمات و عملیات درمانی متنوع است که در آن بیمار حتی در یک منطقه محدود هم که شده قابلیت جابجایی دارد. سلامت همراه خدمتی است که میتواند سلامت را از طریق ایجاد دسترسی به کیفیت خدمات سلامت در سراسر جهان ارتقا دهد. این مهم عمدتاً به دلیل ماهیت فراگیر فناوری تلفن همراه است که دسترسی به افراد را صرفنظر از موقعیت جغرافیایی آنان فراهم میکند. به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پارس، ایران جزء ده کشوری است که جمعیت آن به سمت کهنسالی پیش میرود، جمعیت کشور در ۳۰ سال آینده به نقطه سربه سر یعنی برابری تعداد ولادت و فوت خواهد رسید، موضوعی که کارشناسان از آن به عنوان بحران کهنسالی ایران یاد میکنند. درنتیجه هزینه های مالی و نیروی انسانی جهت مراقبت از افراد مسن چه در خانه سالمندان و چه در بیمارستانها یک چالش بزرگ محسوب میشود. نجات زندگی بسیاری از بیماران مسن با تشخیص سریع از طریق پایش منظم و دقیق وضعیت سلامت آنان امکان پذیر است که فناوری سلامت همراه یکی از آسانترین و در دسترس ترین راه حلها است.

انواع نرم افزارهای کاربردی سلامت همراه که به کار میرود عمدتاً مواردی را مورد هدف قرار میدهند که این موارد عبارتند از: یادآوری زمان مصرف دارو و واکسیناسیون، سنجش بیوالکتریکی، تصویربرداری، بیومولکولی، سونوگرافی، سگ راهنما برای نابینایان، بازیافت تلفن همراه برای کمک مالی ، محاسبه گر گروه خونی و کم خونی، شاخص توده بدن، شاخص چربی بدن، قد و وزن ایده آل، میزان چاقی یا اضافه وزن، راهکارهای کاهش وزن، احتمال ریسک ابتلا به دیابت نوع ۳ ،وزن بارداری، میزان ضربان قلب، میزان فشارخون، سلامتی چشم، کوررنگی های مختلف، تصاویر جالب از خطای دید، اختلالات بینایی خاص، علائم بیماریها و جراحات، مشخصات داروها و شیوه های درمان، پیش بینی طول قد، خواص گیاهان دارویی، اطلاعات مربوط به امدادرسانی و استفاده از کمکهای اولیه و احیای تنفسی، آموزش کمکهای اولیه به والدین جهت ارتقا سطح دانش والدین و ایجاد آمادگی لازم برای مقابله با بیماریها و مشکلات مختلف کودکان، بهبود راهبردهای پیشگیری و درمان بیماریهای مزمن، ارتباط از راه دور با پزشک و …

نرم افزارهای کاربردی سلامت همراه مزایای فراوانی دارند که برخی از این مزایا عبارتند از: کمک به ایجاد یک شیوه زندگی سالم، ارتقاء کیفیت خدمات سلامت و دسترسی آسان تر به مراقبتهای پزشکی، کاهش هزینه ها از طریق ارائه خدمات بهداشتی و درمانی با هزینه مناسب در هر زمان و مکان، افزایش کارایی، افزایش سهم دسترسی به مراقبتهای سلامت در کشورهای درحال توسعه، ارتقای مدیریت و تصمیم گیری توسط متخصصان مراقبتهای سلامت، تأمین مراقبتهای سلامت برای مناطق دورافتاده، تبادل دانش میان متخصصان، ترویج سلامت عمومی و بهبود پاسخگویی به بیماران، ارائه خدمات هدفمند، بدون توقف، به موقع و تعاملی، خود گزارشی، نمونه برداری خودکار داده ها، تشخیص الگوی رفتاری، نمایش گرافیکی داده ها، بازخوردهای درمانی و برقراری ارتباطات، توانایی نظارت و گزارش سریع تغییر وضعیت سلامتی، تشخیص سریع شرایط سلامت، تسهیل اطلاع رسانی و ترویج مراقبتهای سلامت و درمان از راه دور، ارتقای سطح خود مراقبتی و کاهش تعداد مراجعه کنندگان در دسترسی تمام وقت آحاد جامعه به خدمات درمانی، کاهش هزینه های اجتماعی ناشی از بیماریها، ازکارافتادگی و یا فوت، پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماریها، تنوع خدمات و تعمیم آن به جامعه، اطمینان از غیرتقلبی بودن داروها، اسکن بارکدهای داروها به منظور جستجوی اطلاعات خاص.

به کارگیری این برنامه های کاربردی در ارائه خدمات سلامت روان، بر طیف گستردهای از مشکلات نظیر اضطراب و استرس، اختلالات افسردگی، دوقطبی، اضطرابی و روان پریشی مؤثر بوده اند. همچنین از مهمترین مزایای سلامت همراه بهبود گزینه های پزشکی برای افراد در کشورهای درحال توسعه است. تلفن های همراه یک سطح معینی از حریم خصوصی را، زمانی که فرد امکان یا توانایی صحبت کردن چهره به چهره با یک پزشک را ندارد فراهم می آورد. در موارد خاصی که به دلیل خجالت و یا مسائل فرهنگی امکان روبرو شدن مستقیم بیمار با پزشک وجود ندارد میتوان از طریق پیامک ارتباط برقرار کرد. مشخص شده است که بیماران در برخی مناطق، تمایل بیشتری برای پاسخ به سؤاالت در مورد موضوعاتی مانند آموزش مسائل جنسی و پیشگیری از ایدز از طریق تلفن همراه و یا پیامهای متنی دارند که این امر میتواند به پیشرفت های قابل توجهی در تشخیص و درمان بیماریها در کشورهای درحال توسعه منجر شود.
مهمترین فناوری های اطلاعاتی در سلامت همراه شامل GSM ،GPRS ، ۳G و LTE-۴G در حوزه شبکه تلفن همراه، Wifi و WiMAX در حوزه فناوری مبتنی بر کامپیوتر و بلوتوث در حوزه ارتباطات کوتاه برد است. این فناوریها بر روی سخت افزارهایی که شامل تلفن های همراه، کامپیوترهای همراه شامل لپتاب ها، نوت بوکها، تبلت ها، فبلت ها و پیجرها، دوربین های دیجیتال و حسگرهای از راه دور هستند پیاده سازی میشوند. این نرم افزارها قابلیت نصب و راه اندازی بر روی سیستم عاملهایی نظیر لینوکس، اندروید، سیمبیان و یا ویندوز مایکروسافت را دارند.

منبع: mag.takinmall

همچنین بخوانید:

مرور کلی بر مزایای تله مدیسین

8 پیش بینی در راه مراقبت سلامت از راه دور تا سال 2021

آشنایی با مشاوره تغذیه از راه دور