ارایه خدمات مراقبت جامع نیاز به داده های مناسب دارد ویکی از ارزشمندترین منابع هر سازمان اطلاعات آن است که اولین قدم در آنالیز و برنامه ریزی سلامت نیز می باشد . اطلاعات (Information ) به جمع آوری مجموعه ای از رخداد ها و رویدادها که ساختار یافته وارزشی بالاتر از ارزش اولیه پیدا کرده است می گویند . خصوصیات اطلاعات با ارزش شامل موارد زیر است :

۱. به آسانی در دسترس افراد مجاز در زمان ، مکان و قالب مناسب باشد       

۲. صحیح و کامل  باشد

 ۳. از نظر اقتصادی به صرفه باشد

 ۴. انعطاف پذیر باشد

 ۵. مرتبط با تصمیم گیری باشد

 ۶. از نظر منبع اطلاعات و روش جمع آوری قابل اعتماد باشد

 ۷. امن باشد

 ۸. ساده باشد

 ۹.  به موقع باشد

 ۱۰. قابلیت بررسی مجدد داشته باشد

 

health informatics

  انفورماتیک (informatics) پروسه تبدیل داده های خام به اطلاعات ، دانش و خرد است و health informatics با جمع آوری ، ذخیره و آنالیز اطلاعاتپزشکی و ترکیب دانش پزشکی و مهندسی و ایجاد سیستم های ارتباطی و انفورماتیک باعث بهبود  کیفیت ، کارایی و ایجاد فرصتهای جدید می شود .رشته های مختلف درآن دخیل هستند که تعدادی از آنها در زیر آمده است . استفاده از فناوری کامپیوتر در پزشکی در اوایل دهه ۱۹۵۰ شروع شد و روند رو به رشد استفاده ازآن هنوزهم ادامه دارد . می توان از فناوری اطلاعات سلامت و نوآوری در اشتراک داده ها ، جهت  افزایش همکاری بین مدیران Public Health ، پزشکان بالینیشاغل در مراکز سلامت جامعه ، خبرگان حوزه انفورماتیک و سیاست گزاران استفاده کرد . M Health  یا استفاده از وسایل الکترونیک قابل حمل دارای  نرم افزاربرای ارایه خدمات سلامت و مدیریت اطلاعات بیماران با حدود ۵ میلیارد استفاده کننده از تلفن همراه ، فرصتی برای نقش مهم تلفن همراه در خدمات سلامت ،ایجاد می کند. از جمله اطلاع رسانی به افراد جامعه و کارکنان سلامت می تواند از طریق پیامک انجام شود .

بیشترین موضوعاتی که در بحث سلامت الکترونیکی در دنیا بر روی آنها سرمایه گذاری شده و برای پیشبرد آن برنامه ریزی شده است به ترتیب اولویت شامل موارد زیر می باشد:

۱.  پرونده الکترونیکی سلامت (EHR)

۲. مراقبت سلامت از راه دور ( Tele- Health )  و پزشکی از راه دور  (Tele -medicine)

۳. آموزش

۴. سیستم های نظارت بر بیماریها و سیستمهای تصمیم یار سلامت ( DSS )

۵. نظام اطلاعات بالینی  (CIS) و استانداردهای تبادل اطلاعات

۶. Registries

ذینفعان انفورماتیک سلامت شامل  بیماران و جامعه ، پزشکان ، سازمان ها ، بخش آموزش و بخش تحقیقات می باشد .

 

 مواردی از  استفاده health informatics  :

۱. مدیریت بیماری  ( Disease Management )

    ۱-۱بیماریهای مزمن

    ۱-۲ Registeries  

۲. پزشکی از راه دور  ( Tele Medicine )

۳. مراقبت سلامت از راه دور   ( Tele health )

    ۳-۱ HomeCare     

۴. ایمنی بیمار    ( Patient Safety )

    ۴-۱ عوارض جانبی 

۵. سیستم تصمیم یار( Desicion Support System ) 

۶.  سلامت همراه ( Mobile Health ) 

یکی از زیر شاخه های انفورماتیک سلامت health informatics PUBLIC است که فعالیتهای هسته پژوهشی ، بر آن تمرکز دارد .

 

Public  health informatics

شامل بهینه سازی استفاده از اطلاعات  و استفاده سیستماتیک از اطلاعات و علوم کامپیوترو فناوری برای بهبود مراقبتهای سلامت فردی و اجتماعی ،اقدامات PH و تحقیقات و سیاستگزاری سلامت می باشد . استفاده از انفورماتیک در PH  ما را قادر به مونیتور و مراقبت موثر و تصمیم گیری بهتر میکند که نتیجه ،بهبود سلامت جامعه است . همچنین باعث همکاری بیشتر حوزه های مختلف  PH  و توانمندی اقدامات پیشگیری و مداخله ای می شود .

 

چشم انداز

ارتقاء سلامت جامعه با استفاده از اطلاعات صحیح  و به هنگام    Public and community health informatics   در تمام تصمیمات و اقدامات سلامت

 

ماموریت

هسته پژوهشی انفورماتیک در سلامت جمعیت دانشگاه علوم پزشکی ایران با اتکا به سرمایه انسانی نوآور ، خلاق ، ماهر و دانش محور خود و با توجه به این موضوع که جهان آینده ، دنیای اطلاعات است ،در نظر دارد به موارد زیر بپردازد :

۱. ایجاد و گسترش استفاده از  Public and community health informatics

۲. تسهیل و توسعه استفاده از داده های سلامت در تحقیقات سلامت

۳. همکاری با بخش سلامت در ارتقاء و حفاظت از سلامت و پیشگیری از بیماری ها

با اتکاء به عملکرد گذشته مان ، به گونه ای عمل می کنیم که فعالیتهایمان منجر به تسهیل ارتقاء سلامت در بعد فردی و اجتماعی و ارتقاء تصمیم گیری وسیاست گزاری در نظام سلامت باشد.

 

خطوط تحقیقاتی

 استراتژی ها

۱. ارتقاء و حفاظت از سلامت و پیشگیری از بیماری ها

۲. ایجاد همکاری با بخش سلامت و افزایش استفاده از   Public and community health informatics

۳. ایجاد سیستم ثبت جامع بیماری

۴. راه اندازی و توسعه استفاده از Tele-Health و Tele-medicine

۵. ارایه خدمات آنلاین و آفلاین در مدیریت سلامت

۶. تسهیل و توسعه استفاده از داده های سلامت در تحقیقات سلامت

 

نتایج مورد انتظار از اجرای راهبردها

۱. همکاری و تفاهم با حوزه های خارج دانشگاهی  در اجرای طرحهای  فناوری اطلاعات سلامت(حداقل یک تفاهم نامه همکاری )

۲. همکاری با گروههای بالینی مختلف در ایجادحداقل یک سامانه  اطلاعات ثبت بیماری ( Registry )

۳. همکاری در راه اندازی حداقل یک مورد مراقبت سلامت از راه دور   ( Tele-Health)

۴. همکاری در اجرای حداقل یک مورد سیستم تصمیم یار سلامت (Desicion  Support System)

 

برنامه کوتاه مدت

۱. همکاری  در راه اندازی Registery بیماری

۲. برگزاری کارگاههای آشنایی اعضای هیات علمی بالینی با Public and community  health informatics

۳. همکاری در مدلسازی سلامت با همکاران بالینی

۴. همکاری با سایر دانشگاههای کشور در اجرای طرحهای انفورماتیک سلامت

 

برنامه میان مدت  

۱. راه اندازی دوره های کوتاه مدت در مورد  Public and community health informatics

۲. همکاری در ارایه خدمات آنلاین و آفلاین  به بیماران

۳. همکاریهای بین المللی در اجرای طرحهای انفورماتیک سلامت

 

برنامه بلند مدت

۱. راه اندازی دوره های فلوشیپ  و تکمیلی در مورد  Public and community health informatics

۲. همکاری در اجرای مطالعات کیفی مرتبط با فناوری اطلاعات سلامت  در سطح ملی و بین المللی

 

در حرفه پرستاری، معمولاً در چهار حوزه آموزش، مدیریت، مراقبت و پژوهش از کامپیوتر استفاده می شود. انفورماتیک پرستاری، تخصصی است که دانش پرستاری را با دانش کامپیوتر و انفورماتیک پیوند می دهد تا داده ها، اطلاعات، دانش، تجارب و خرد را در پرستاری مدیریت کند. انفورماتیک پرستاری، از مصرف کنندگان، بیماران، پرستاران و سایر ارائه دهندگان خدمات در تصمیم گیری هایشان در هر نقشی که بر عهده دارند پشتیبانی می کند. این پشتیبانی از طریق استفاده از ساختارهای اطلاعات، فرایندهای اطلاعاتی و فن آوری اطلاعات حاصل می گردد.
مطالعات نشان داده اند تعامل پرستاری با فن آوری اطلاعات در تمامی جنبه های حرفه ای نه تنها منجر به ارتقای کیفیت مراقبت، پیشگیری از خطا، کاهش هزینه های سلامت، کاهش کار با کاغذ و افزایش کارایی مدیریت می گردد بلکه پتانسیل نهفته ای برای نوآوری و ارتقای سلامت مخصوصاً از طریق تشخیص زودرس، پایش مبتلایان به بیماری های مزمن از راه دور و دسترسی، تصمیم گیری، مقایسه و ارزیابی بر اساس اطلاعات جمع آوری شده معتبر در بر دارد.
نقش اولیه پرستار در انفورماتیک پزشکی به عنوان یک مصرف کننده بود. توسعه اولیه ناقص و معمولاً به فعالیت ها یا وظایف مکانیزه موجود، محدود بود مانند: چارت مکانیزه یادداشت های پرستاری، طرح مراقبت پرستاری مکانیزه، کنترل مکانیزه بیمار و جمع آوری آمارهای اپیدمیولوژیکی و مدیریتی. سپس روشی یکپارچه در انفورماتیک پزشکی منجر به توسعه سیستم های اطلاعات بیمارستانی خبره و پیچیده شد که شامل برنامه یا ماژول های پرستاری بود. همانگونه که مدل های ارائه خدمات سلامت به سوی ارائه مراقبت یکپارچه در سراسر گستره ی خدمات بهداشتی تغییر کرده اند، سیستم های اطلاعاتی یکپارچه نیز توسعه یافته اند. این سیستم های سازمانی، پرونده بالینی یکپارچه ای را درون یک سازمان مراقبت های بهداشتی یکپارچه ایجاد کرده اند. برخی سیستم ها از مهارتهای پرستاری مبتنی بر شواهد پشتیبانی می کنند؛ برخی مشارکت پرستاران در تیم مراقبت بهداشتی را تسهیل می کنند و برخی نیز مشارکت و همکاری پرستاران در پیامدهای مراقبت بیمار را مستند می کنند.
مصادیقی از کاربرد انفورماتیک پرستاری عبارتند از :

 

-استفاده از هوش مصنوعی یا سیستم های تصمیم یار برای پشتیبانی از بکارگیری فرایند پرستاری

-استفاده از بسته های کامپیوتری زمان بندی برای تخصیص منابع انسانی (کارکنان) در یک بیمارستان یا سازمان مراقبت بهداشتی

-استفاده از کامپیوتر برای آموزش بیمار

-استفاده از یادگیری به کمک کامپیوتر در آموزش پرستاری

-استفاده پرستاری از سیستم اطلاعات بیمارستانی

-تحقیقات مربوط به اطلاعاتی که پرستاران هنگام تصمیم گیری برای مراقبت از بیمار استفاده می کنند.

 

واقعیت این است که انفورماتیک دیگر گزینه ای برای پرستاران و سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی نیست. این یک الزام و نیاز است. "ملت در استفاده از فناوری های توان افزا در حیطه مراقبت های بهداشتی در نقطه ای مهم قرار دارند." زمان آن رسیده است که مراقبت های بهداشتی ابزارهای دستی گذشته را ترک کند. "

وقتی بحث در مورد پرستاران و حرفه پرستاری است ، یکی از اولین حرفهایی که به ذهن می رسد کلمه "مراقبت" است که ممکن است آنتی تز تکنولوژی به نظر بیاید اما به عنوان انفورماتیست های پرستاری، ما اعتقاد داریم غیر از این است و به تلاش های فعلی به عنوان فرصتی برای اصلاح مراقبت های بهداشتی نگاه می کنیم. "تاثیر گذاری بر جنبه های مراقبتی كه پرستاران در طول تاریخ آن را ارزش بخشیده اند: هماهنگ كردن مراقبت در سراسر زنجیره ، توجه به پیشگیری از بیماری و ارتقاء سلامت ، توجه به نقش خانواده و اجتماع و توانمندسازی آراء بیماران (در حال حاضر کلاینت/ مصرف کننده / مشتری) در مراقبت از خود. "

در این زمانه تغییرات سریع و سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات سلامت HIT، پرستاران باید برخیزند  و به چالش رهبری بپردازند و اشتیاق "دلسوزانه" خود را به مراقبت با استفاده از فناوری و انفورماتیک مهار کنند و باعث بهبود کیفیت و ایمنی در مراقبتی شوند که به بیماران ، خانواده ها و جامعه اراده می کنند.

 

منبع: iums.ac.ir و online-health